Vertraagde ontwikkeling bij ASS-leerlingen

Al heel wat jaren wordt er onderzoek gedaan naar autisme, toch blijft het een moeilijk te doorgronden stoornis . Door de geschiedenis heen zijn er een aantal belangrijke veranderingen geweest.

In de jaren tachtig werd aangetoond dat er bij autisme sprake kan zijn van erfelijkheid . Niet de opvoeding van de ouders, maar de genen zijn van invloed. Vandaag de dag wordt autisme door de meesten nog steeds gezien als een defect en zijn de behandelingen gericht op het ermee leren omgaan.

Toch vindt er langzaamaan een derde revolutie plaats. ASS begint steeds meer gezien te worden als een vertraagde ontwikkeling.

Bekijk ook eens de documentaire ‘Merlijn en de rode appel’. 

Vertraging in de ontwikkeling
Uit nieuw onderzoek (Hazlett et al., 2006) blijkt dat bij jongeren met autisme een latere toename van de grijze hersencellen plaatsvindt en dan met name in de linker prefrontale cortex. In 2011 kwamen onderzoekers erachter dat het bij autisme niet om een ‘defect’ gaat, maar om een vertraging.

Zij constateerden een toename van sociaal inzicht en handelen bij het ouder worden van mensen met autisme (Bastiaansen et al., 2011). Kinderen met ASS hebben een vertraagde ontwikkeling op het gebied van sociale interactie en communicatie met betrekking tot repetitief gedrag.

Dit betekent dat op basis van wetenschappelijk onderzoek onderbouwd kan worden dat er niet sprake is van een defect bij autisme, maar van een vertraging in de ontwikkeling (Delfos, 2012).

Dit is belangrijk om te benadrukken, want dit betekent een verandering in de manier hoe de leerkracht om kan gaan met een kind met ASS. Hij zal hierdoor geneigd zijn om het kind te stimuleren in de ontwikkeling in plaats van het erbij te laten.

Een regenboog aan leeftijden
Volgens Delfos en Groot (2016) verloopt de ontwikkeling van kinderen met autisme volgens dezelfde stappen als bij een kind met een gemiddelde ontwikkeling. Maar dit proces verloopt op de meeste ontwikkelingsgebieden vertraagd.

Hiermee wordt bedoeld dat een kind zich in een jongere ontwikkelingsstap bevindt en zich hierdoor jonger gaat gedragen dan wordt verwacht bij de kalenderleeftijd. Op andere ontwikkelingsgebieden verloopt het proces juist versneld.

Dit betekent dat het kind zich ouder gedraagt dan wordt verwacht bij de kalenderleeftijd. Kinderen met autisme hebben dus een regenboog aan leeftijden in zichzelf, ook wel Mental Age Spectrum within 1 Person (MAS1P) genoemd.

In de praktijk kunnen kinderen met ASS op bijvoorbeeld taal en rekenen op niveau zijn of zelfs vooruitlopen, maar op het gebied van de sociaal-emotionele ontwikkeling achterblijven.

Bron: Ebla.

Handelen van de leerkracht
Als leerkracht ben je geneigd om de oudste mentale leeftijd te hanteren met het daar bij behorende sociaalvaardig gedrag. Wanneer een kind dit niet laat zien denken we al snel dat het onwil is, terwijl er juist sprake is van onmacht.

Doordat deze kinderen een jongere mentale leeftijd hebben op de sociaal-emotionele ontwikkeling kunnen ze bijvoorbeeld niet lang stil zitten of hun vinger opsteken. Aan de leerkracht dus de belangrijke taak om het gedrag niet te zien als hardnekkig of lastig gedrag, maar als gedrag dat normaal is op een mentaal jongere leeftijd (Delfos & Groot 2016).

Vanwege de vertraagde sociale ontwikkeling kan integratie op een reguliere basisschool heel lastig zijn. Om dit succesvol te laten slagen moet er aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Het kind met autisme heeft een betrokken leerkracht nodig die hem helpt rondom de sociale interactie.

Daarnaast moet de leerkracht zich ervan bewust zijn dat kinderen met autisme vanwege hun minder ontwikkeld sociaal gedrag het doelwit kunnen worden van plagerijen en zelfs pesten (Delfos & Groot 2016).

Ook het lesgeven aan een kind met autisme is niet eenvoudig. Het vergt van de leerkracht een specifieke aanpak om het kind tot zijn recht te laten komen, dit vraagt kennis en inzicht over autisme.

Daarnaast heeft hij begeleiding nodig in het ontdekken van de mentale leeftijden en het gedrag dat daarbij van de leerkracht nodig is.

Een handig boek dat autisme ziet als een vertraagde en/of versnelde ontwikkeling is ‘Autisme vanuit een ontwikkelingsperspectief‘ van Martine Delfos.

Er zijn verschillende problemen in de communicatie die kinderen met ASS kunnen ondervinden. Wel moet benadrukt worden dat elk kind uniek is. De wijze waarop het kind met ASS last heeft van de problemen is per individu verschillend. De verschillende kenmerken die tot uiting kunnen komen worden wil ik in de komende weken bespreken.

Linda Willemsen

Linda Willemsen is het gezicht achter klasvanjuflinda.nl en zet zich in voor spelenderwijs ontdekken en leren. Daarnaast houdt ze zich bezig met auteurswerk en zorgt sinds oktober 2018 met veel liefde voor haar babydochter.

Geef een reactie