Je bekijkt nu Hoe voorkom je lastig gedrag bij kleuters?

Hoe voorkom je lastig gedrag bij kleuters?

In mijn vorige blog over lastig gedrag bij kleuters deelde ik informatie over de breinontwikkeling. Hierin kwam naar voren dat het bovenbrein van kleuters nog niet volledig is ontwikkeld.

Veel gedrag dat door de leerkracht als lastig wordt ervaren is passend bij de ontwikkeling van kleuters. Het gaat meestal voorbij, als het bovenbrein verder rijpt.

In deze blog wil ik je hier meer over vertellen en tips geven hoe je het bovenbrein kunt activeren en trainen.

Het bovenbrein activeren
De uitdaging voor de leerkracht is om tijdens een probleemsituatie het bovenbrein van de kleuter te activeren. Vaak ben je juist geneigd om bepaald gedrag af te dwingen, maar dit kan het benedenbrein triggeren waardoor de kleuter nog meer ongewenst gedrag laat zien.

Je stimuleert het bovenbrein door samen de situatie te overdenken en een goede manier te vinden om het probleem op te lossen.

Voorbeeld

“Nee Jochem,  je mag de knikker niet houden. Geef de knikker maar aan mij dan vraag ik zo van wie de knikker is.” (je triggert het benedenbrein)

“Ik weet dat jij de knikker hebt gevonden en dat je hem graag zou willen houden. Maar als jij hem houdt en het kind van wie de knikker is gaat zoeken, wat dan?” (je traint het bovenbrein)

Uiteraard moet een kind soms gewoon luisteren, maar er zijn gedurende de dag veel kansen op interacties om het via het bovenbrein op te lossen.

Zo kunnen we de kinderen helpen om over gewenst gedrag en consequenties na te denken en over wat iemand anders voelt en wil.

Hoe voorkom je lastig gedrag bij kleuters?

Het bovenbrein trainen
Je kunt als leerkracht of ouder het bovenbrein ook bewust trainen. Door er veel aandacht aan te geven zal het zich optimaal kunnen ontwikkelen.

Een sterk bovenbrein houdt het benedenbrein in evenwicht en dit is belangrijk voor de sociale en emotionele intelligentie. Je kunt het bovenbrein op verschillende manieren trainen:

  • Verstandige beslissingen nemen. Laat de kleuter oefenen in het zelf beslissingen nemen. Wil je een rood of groen papier om mee te vouwen? Wanneer het kind ouder wordt kun je het kind moeilijke keuzes laten maken. Op deze manier leren ze worstelen met keuzes en de gevolgen die hier aan gekoppeld zijn.
  • Controle over emoties en lichaam. Breng vaardigheden bij die kunnen helpen bij het nemen van goede beslissingen als de kleuter van streek is. Denk bijvoorbeeld aan een paar keer diep ademhalen of tot tien tellen. Ook kleuters kunnen stoppen en nadenken in plaats van iemand pijn te doen. Ze hebben alleen wel alternatieven nodig. Hoe meer ze hiermee oefenen, hoe sterker het bovenbrein zal worden.
  • Empathie. Laat de kleuter nadenken over andermans gevoelens. Stel bijvoorbeeld tijdens het voorlezen vragen over de gedachten en gevoelens van personages. “Hoe zou Kikker zich voelen nu Haas is weggegaan?” Op deze manier leren de kinderen zich inleven in anderen.
  • Normbesef. Wanneer kinderen bovenstaande eigenschappen oefenen zullen ze een sterk normbesef ontwikkelen. Ze krijgen een gevoel voor goed en kwaad, maar zullen ook naar de behoeften van anderen kijken.

Gebruik lichaamsbeweging
Beweging kan een positieve uitwerking hebben op het gedrag. Soms reageert een kind heel sterk vanuit zijn benedenbrein. Het lukt dan niet meer om het bovenbrein in te schakelen.

Door de lichamelijke toestand te veranderen zal ook de emotionele toestand veranderen. Door even flink te bewegen zal een deel van de boosheid of spanning afnemen, zodat hij zich weer kan ontspannen.

Hierdoor zal het lichaam rustigere informatie naar het bovenbrein sturen waardoor het boven- en benedenbrein weer met elkaar kunnen samenwerken. In de klas kun je hiervoor bewegingsliedjes inzetten of zet beweging in als een spelletje.

Voorbeeld

“Ik heb net gezegd dat je het werkje moet opruimen. Je moet nu luisteren anders krijg je een time-out.”

“Kom we doen een spelletje. We lopen drie rondjes om de tafel en daarna ruimen we het werkje op.”

Ten slotte
Wees je ervan bewust dat kinderen jouw gedrag als voorbeeld zullen nemen. Wil je dat de kinderen zich eerlijk, vriendelijk en respectvol gedragen? Dan moet je ervoor zorgen dat je zelf ook naar deze waarden leeft.

Misschien verlies je bij een kleuter die lastig gedrag vertoont ook weleens bijna je zelfbeheersing. Probeer dan een voorbeeld te zijn en laat zien hoe je op een goede manier met de boosheid omgaat. Ook bij volwassenen kan het benedenbrein het overnemen.

Haal een paar keer diep adem of loop even weg. Zodra je het emotionele evenwicht hebt hervonden zoek je weer de verbinding op met het kind.

Meer lezen?

Linda Willemsen

Linda Willemsen is het gezicht achter klasvanjuflinda.nl en zet zich in voor spelenderwijs ontdekken en leren. Daarnaast houdt ze zich bezig met auteurswerk en zorgt sinds oktober 2018 met veel liefde voor haar babydochter.

Dit bericht heeft 2 reacties

  1. Ineke

    Wat leuke tips. Ga er zeker en vast paar gebruiken.

Geef een reactie