Scheiden is lijden, wat merk je in de klas?
Per jaar scheiden er 33.000 koppels. Dit houdt in dat er per jaar zo’n 70.000 thuiswonende kinderen geconfronteerd worden met een breuk tussen hun ouders. De kans dat je als leerkracht te maken krijgt met een leerling uit een gebroken gezin, is dus zeer groot.
Scheiden is lijden, vooral voor een kind…?
Een scheiding heeft altijd negatieve gevolgen voor een kind. Ten eerste verliest een kind een ouder, de ouder die ergens anders gaat wonen is niet meer zo dichtbij als voorheen. Daarnaast heeft een scheiding financiële gevolgen, een kind merkt dat er minder te besteden is en moet soms ook verhuizen.
De positie van het kind binnen de familie wordt ook anders, dit alles heeft invloed op het zelfvertrouwen en gevoel van veiligheid van een kind. De ouders kunnen deze gevolgen beperken, door er geen vechtscheiding van te maken.
Als leerkracht heb je dit niet in de hand, wat kan je als leerkracht wel betekenen?
Wat merk je in de klas?
Kleuters kunnen last krijgen van scheidingsangst, dit merk je bijvoorbeeld bij het halen en brengen. Jonge kinderen zijn egocentrisch en dit kan je merken in hun gedrag, ze kunnen ineens boos zijn omdat het stom is dat papa ergens anders woont.
Deze boosheid maar ook verdriet kan zo weer over zijn, dit hoort bij het verwerkingsproces van jonge kinderen.
Oudere schoolkinderen denken meer na over oorzaak en gevolg, zij kunnen last hebben van schuldgevoel. En denken dat zij de oorzaak zijn van de scheiding. Ook kunnen ze in hun fantasie het gezin weer bij elkaar brengen en vinden het dan lastig om fantasie en werkelijkheid uit elkaar te houden.
Alle kinderen, groot en klein, krijgen te maken met loyaliteitsgevoelens. Een kind is loyaal naar zijn ouders en voelt zich verbonden met beide personen. Door de veranderde situatie kan dit lastig zijn voor een kind, vooral wanneer ouders niet meer zo goed met elkaar kunnen omgaan.
Ongeveer twee jaar na een scheiding is het leven van een kind weer in balans. Dit wil niet zeggen dat de gevolgen niet meer merkbaar zijn voor een kind, maar het heeft wel zijn evenwicht gevonden in de situatie.
Let wel op sluimereffecten, in een latere ontwikkelingsfase kunnen effecten zo weer opduiken.
Wat kan je als leerkracht betekenen?
Wanneer een leerling zijn problemen met je deelt, probeer deze dan niet te relativeren. Het voelt zich dan niet serieus genomen, omdat hij of zij dit probleem echt ervaart. Bedenk dat een kind niet direct om oplossingen vraagt.
Luisteren en erkennen dat het kind een probleem voelt is vaak al genoeg. Als je een vertrouwensband hebt, kan je jouw leerling stimuleren om zelf een oplossing te bedenken voor het probleem.
Probeer neutraal te blijven, kies geen partij voor vader of moeder, wat de situatie ook is. Dit zou alleen maar voor loyaliteitsproblemen zorgen en maak je de situatie alleen maar moeilijker.
Wanneer een kind iets negatiefs zegt over een van zijn ouders, hoef je dit niet meteen af te wimpelen. Probeer wel positief af te sluiten, vraag bijvoorbeeld naar de allerleukste eigenschap van die ouder.
De communicatie met ouders kan ook anders worden. Veel scholen geven ouders al de mogelijkheid om gescheiden op ouderavonden te komen. Naar mijn mening mag je best aangeven dat dit niet wenselijk is, maar als het echt niet anders kan is het een goede oplossing.
Op deze manier kunnen beide ouders wel betrokken blijven. Ook kan je denken aan nieuwsbrieven naar beide ouders sturen en wanneer er zorgen zijn over de leerling kan je contact opnemen met beide ouders.
Blijf bij je leest..!
Besef dat je als leerkracht geen hulpverlener bent en dat dit ook niet verwacht mag worden. Je kan wel heel goed een vertrouwenspersoon zijn voor je leerlingen. Het is fijn voor een kind wanneer het even zijn verhaal kwijt kan.
Welke scheidingsproblemen kom jij tegen in de klas?
