Je bekijkt nu Hoe kan je de autonomie van een kind stimuleren?

Hoe kan je de autonomie van een kind stimuleren?

Ik vind het ontzettend belangrijk dat de kinderen uit mijn klas zelfstandig zijn. Zeker is een combinatiegroep is dit toch wel een must. Wanneer kinderen voortdurend afhankelijk zijn van een volwassene ontstaan er bepaalde gevoelens.

Het kind zal zich dankbaar voelen, maar ook gevoelens als hulpeloosheid, wrok, frustratie en boosheid zullen naar voren komen.

In deze blog vertel ik aan de hand van het boek How2talk2kids hoe je de autonomie van een kind kan stimuleren.

Het stimuleren van autonomie
Als opvoeders zijn we snel geneigd om dingen voor het kind te doen; zeker als we haast hebben of we ze willen beschermen tegen teleurstelling. Door echt te luisteren naar de gevoelens van het kind of door onze gevoelens te delen kunnen wij het zelfvertrouwen stimuleren.

Het is even een stukje bewustwording waar je als opvoeder doorheen moet. Stel jezelf steeds de vraag ‘Heb ik een keuze? Moet ik het overnemen? Of kan ik het kind zelf verantwoordelijk laten zijn?’ En hoe kan je dan de verantwoordelijkheid zo bij het kind neerleggen zonder dat het in de weerstand schiet.

Dit vraagt om een behoorlijke dosis zelfbeheersing en discipline. We vinden het vaak best fijn om  ‘nodig te zijn’. Maar hoe kan je dit anders doen? 

Toon respect voor hun worsteling
Hoe vaak ik in mijn juffenbestaan wel geen bekers heb opengedraaid, bananen heb gepeld of rietjes in pakjes heb geprikt. Sinds een paar jaar probeer ik dit zo min mogelijk te doen. Ik laat de kinderen het zelf proberen, erken dat het best lastig is, moedig ze aan en geef eventueel tips.

Bijvoorbeeld: soms helpt het om een banaan open te maken door in de onderkant te knijpen of soms helpt het om de schuine kant van het rietje in het pakje te prikken. Door de woorden ‘soms helpt het’ voelt het kind zich niet tekort schieten als het niet lukt.

Hierdoor krijgen de kinderen de moed om het zelf te doen en het leuke is dat ze dit ook weer aan andere kinderen leren.

Hoe kan je de autonomie van een kind stimuleren?

Geef niet direct een antwoord
Ik vind het altijd erg leuk als de kinderen vragen stellen. Ik bied elke week een nieuwe leestekst rondom het thema aan en dit leidt vaak tot interessante gesprekken. Als leerkracht geniet ik ervan om kennis over te dragen, maar wil ik ook de kinderen prikkelen en ze tot denken zetten.

Het is interessant om bij een waarom-vraag een wedervraag te stellen. ‘Wat denk jij?’ De kinderen leren zo zelf na te denken en eventueel hulpbronnen in te schakelen.

Zeker vanaf de middenbouw kunnen de kinderen het antwoord op internet of in boeken opzoeken. Maar ze zouden ook mensen in de buurt kunnen interviewen.

Hierdoor leren ze dat ze helemaal niet afhankelijk van ons zijn. Je mag als leerkracht ook eerlijk toegeven dat je een antwoord niet weet of dat niemand het antwoord op de vraag nog weet.

Bereid niet voor op teleurstellingen
Soms denk ik dat we de kinderen teveel beschermen; we willen vooral niet dat ze teleurgesteld worden. Maar elk kind moet leren dat het niet alles kan en dat een ander misschien ergens beter in is.

Dit leert een kind alleen door het zelf te ervaren en niet doordat een opvoeder dit vertelt. Door onze pogingen kinderen te beschermen tegen teleurstelling, ontnemen we ze hun hoop, hun streven en hun dromen.

Lees ook: Complimenten geven, doe dit niet teveel. 

Kijk uit voor teveel ‘nee’ zeggen
Wanneer de kinderen wat drukker zijn dan normaal dan ben ik ook eerder geneigd om ‘nee’ te zeggen. Ik merk namelijk aan mezelf dat ik de onrust vervelend vind en reageer hier vervolgens geprikkeld op. Het gevaar dat hierin schuilt is dat de kinderen dit als een aanval op hun autonomie ervaren.

Sinds ik onderstaande alternatieven gebruik merk ik dat hierdoor de rust juist weer terugkeert. Niet alleen bij mezelf, maar ook bij de kinderen.

  • Geef informatie en laat het woord ‘nee’ weg. Bijvoorbeeld: ‘Mogen we nog even tekenen?’ ‘We gaan nu aan de slag met rekenen’. Het kind weet hierdoor dat tekenen dus niet kan.
  • Beschrijf het probleem. Bijvoorbeeld: ‘Juf, wilt u nieuwe kleurpotloden uit het magazijn pakken?’. ‘Ik zou ze wel willen pakken, maar ik ben nu Joris aan het helpen met het uitknippen van de sneeuwpop.’
  • Vervang een ‘nee’ door een ‘ja’. Bijvoorbeeld: ‘Mogen we spelen in de hoeken?’ ‘Ja, vanmiddag na het schrijven.’
  • Gun jezelf een denkpauze. Bijvoorbeeld: ‘Mogen Roos en ik naast elkaar zitten?’ ‘Ik moet er even over nadenken.’
  • Accepteer gevoelens. Bijvoorbeeld: ‘Ik wil niet schrijven’. ‘Ik zie dat je nog even wilt spelen; het is moeilijk om ergens mee te stoppen als je het zo leuk vindt.’. De weerstand kan minder worden als iemand begrijpt wat je bedoelt.

Het vraagt best veel van ons als opvoeder om de autonomie te stimuleren, maar ik denk dat dit zo belangrijk is! Ik hoop dat je wat aan bovenstaande tips hebt. Heb je zelf nog een handige tip, laat het dan weten in een reactie!

Klik hier voor meer informatie of om het boek te bestellen.

How2talk2kids
Auteur: Adele Faber Elaine Mazlish
Uitgever: How2Talk2Kids
Prijs: €22,50

Foto’s Shutterstock door Photographee.eu.

Hoe ga je om met negatieve gevoelens van kinderen?

BewarenBewarenBewarenBewaren

BewarenBewarenBewarenBewaren

Linda Willemsen

Linda Willemsen is het gezicht achter klasvanjuflinda.nl en zet zich in voor spelenderwijs ontdekken en leren. Daarnaast houdt ze zich bezig met auteurswerk en zorgt sinds oktober 2018 met veel liefde voor haar babydochter.

Dit bericht heeft één reactie

  1. Treess

    Dankjewel voor de herinnering .

Geef een reactie