Je bekijkt nu 3 alternatieven voor de time-out

3 alternatieven voor de time-out

Tijdens mijn stages en in mijn eerste jaren als leerkracht maakte ik kennis met de interventie ‘time-out’, ook wel bekend als de afkoelplek of denkstoel. Ik vond het een fijne manier om kinderen te ‘straffen’ die ongewenst gedrag lieten zien. Door kinderen af te zonderen kon ik ten minste doorgaan met mijn kringactiviteit en kon het kind nadenken over zijn gedrag.

Later ben ik hier bewuster over gaan nadenken, is een time-out echt de beste manier om ongewenst gedrag om te buigen naar gewenst gedrag? Tijdens de master SEN hebben we het hier ook over gehad. Waar komt deze interventie eigenlijk vandaan en wat is het doel van een time-out?

Hieruit bleek dat de meeste leerkrachten deze te vaak en te lang inzetten. Kinderen worden snel doorverwezen naar de time-outplek en ze moeten daar veel langer ‘afkoelen’ dan nodig.

Ten eerste is de vraag of je van jonge kinderen kunt verwachten dat ze daar daadwerkelijk gaan zitten om na te denken over hun gedrag en ten tweede moeten we ons afvragen in hoeverre een time-out helpt bij het voorkomen van ongewenst gedrag.

De nadelen van een time-out
Bij mij begon het op een gegeven moment wat te wringen. Ik zag zeker voordelen van een time-out, maar ik moet eerlijk bekennen dat het meer een oplossing voor mij was dan voor het kind.

Door een kind af te zonderen kon ik ten minste mijn les afmaken of kon ik even bijkomen van alle emoties die door mijn lijf gingen als een kind tot het uiterste ging. Voor het kind in kwestie leverde een time-out op lange termijn helemaal niet zoveel op.

Op het moment van straffen is het kind vaak boos en begrijpt het niet waarom hij of zij straf krijgt. Door het kind af te zonderen, laat je het helemaal alleen in zijn sop gaar koken en kan het niet zijn gevoelens met jou delen.

Voor een kind is het nog heel lastig om zijn emoties te reguleren en hij heeft hier echt nog jouw hulp bij nodig.

Maar het allerbelangrijkste is misschien wel dat ik hiermee een verkeerd signaal naar de kinderen afgaf. Ben je vrolijk en blij dan mag je bij de juf zijn, maar ben je boos of gefrustreerd dan moet je weg.

Hierdoor leerde ik de kinderen onbewust dat zij hun negatieve gevoelens dus niet mogen tonen en moeten onderdrukken. Uiteraard willen sommige kinderen zelf een momentje van rust, maar het is wel goed dat zij weten dat ze altijd mogen komen voor een knuffel.

Lees ook het artikel ‘What’s wrong with time-outs?’ van dr. Laura Markman  

3 alternatieven voor de time-out

Time-in in plaats van een time-out
Volgens dr. Laura Markman is een time-in een heel goed alternatief. In plaats van het kind af te zonderen neem je het juist bij je. Merk je dat het kind het moeilijk heeft dan geef je het een knuffel of neem je het op schoot om een boekje te lezen of om samen een kort spelletje te doen.

Is het kind al ‘ontploft’ dan heeft het geen zin meer om hem te kalmeren. Laat het kind zijn emoties tonen, maar blijf zowel emotioneel als fysiek in de buurt van het kind.

Hiermee laat je het kind zien dat je er voor hem bent en laat je zien hoe je met boosheid om kunt gaan. Ook Daniel J. Siegel is ervan overtuigd dat contact maken met het kind heel belangrijk is. Volgens hem draait het om relatie in plaats van isolatie.

Kijk naar de behoeften van het kind
Een kind laat geen ongewenst gedrag zien om jou eventjes lekker te gaan pesten. Vaak is dit het gevolg van een bepaalde behoefte, dat per kind en situatie kan verschillen.

Misschien heeft het kind behoefte aan een knuffel of wat aandacht. Het kan ook zijn dat een kind moe is en even een rustmomentje nodig heeft of het heeft veel te veel gesnoept en behoefte aan een gezonde snack.

Door steeds te bedenken wat een kind nodig heeft in plaats van het kind gelijk een time-out te geven kan je het probleemgedrag al redelijk vaak op een positieve manier ombuigen.

Je geeft hiermee niet het signaal af dat verkeerd gedrag wordt beloond, je laat juist zien dat je het kind ziet. Hoe beter je het kind kent, hoe sneller je zijn behoeften gaat herkennen.

Lees ook: hoe voorkom je lastig gedrag bij kleuters? 

Verander de omgeving
In een volle klas lukt het niet altijd om elke kind individueel aandacht te geven. Soms zie ik wel dat een kind de behoefte heeft aan aandacht, maar heb ik daar op dat moment geen tijd voor.

Ik laat dan merken dat ik het kind zie door even een snelle aai over het hoofd te geven en vraag het kind om een andere activiteit te kiezen. Stel het kind speelt op de gang en gooit daar met auto’s, dan vraag ik het om een spelletje uit de kast te pakken en om aan zijn tafel te gaan zitten.

Meestal gebeurt dit zonder bezwaren. Door de omgeving van het kind te veranderen en door het even alleen aan een spelletje te zetten wordt het kind vaak weer veel rustiger.

Dit werkt voor mij veel prettiger dan dat ik het kind een paar minuten op de denkstoel zet en dan weer  terugstuur naar zijn oude omgeving. De kans is namelijk dan groot dat het nogmaals mis gaat.

Betekent dit nu dat ik nooit meer gebruik maak van een time-out? Nee, dat niet. Ik gebruik het nog maar heel weinig, maar af en toe zet ik het nog wel bewust in. Meestal is dit in een situatie waarin een kind een ander kind pijn heeft gedaan.

Kind 1 is dan boos en kind 2 is verdrietig. Ik kies er dan bewust voor om het verdrietige kind eerst te troosten en om het boze kind even apart te zetten. Ik blijf wel altijd in de buurt en laat het moment niet langer dan een paar minuten duren.

Hoe denk jij over de time-out?

Linda Willemsen

Linda Willemsen is het gezicht achter klasvanjuflinda.nl en zet zich in voor spelenderwijs ontdekken en leren. Daarnaast houdt ze zich bezig met auteurswerk en zorgt sinds oktober 2018 met veel liefde voor haar babydochter.

Dit bericht heeft 10 reacties

  1. Spetter

    Wat een fijn stuk. Ik ga het op het Kdv van de jongste onder de aandacht brengen. Daar bestaat ook zo’n hoek/bank, waar peuters vanaf 2jr moeten ‘nadenken’ als ze iets doen wat niet mag. Ik was verbijsterd. En ik zie ook dat het absoluut niet werkt.

  2. Iris

    Een doordenkertje. Situatie boos en verdrietig kind door pijnprikkel van boos kind naar verdrietig kind.
    Ik stel steeds het gedrag van de kinderen in vraag. Waarom is het kind boos geworden? Heeft het verdrietig kind iets gezegd, gedaan of pest gedrag vertoond? Door het boos kind in afzondering te plaatsen wordt het nog meer in de koude gezet. Eerst met beide partijen praten om zeker te weten wat de oorzaak was van de onenigheid tussen beide kinderen. Is maar wat ik er van vind.

    1. Irene

      Boosheid -of agressie- is een mislukte poging om het probleem -of onenigheid- op te lossen.

  3. nancy

    oh ik had ook een strafstoel… voor als het écht mis was gegaan. Straf als je iets kapot maakt van een ander of iemand pijn doet met woorden of daden. Dan mag het kind pas uit straf als de juf toestemming geeft. En uiteraard dan moest het conflict worden opgelost verontschuldigingen aangeboden worden, nieuwe afspraken maken….

  4. nancy

    Mijn time out stoel heb ik een paar maanden nodig gehad in de klas. Het was een rustig plekje en ik benadrukte altijd dat het absoluut géén straf was. Ik stelde het voor aan het onrustige kind als hij/zij zich niet kon concentreren en onrustig werd in de kring. Een fijn plekje dus om rustig te worden en vanaf de time-out stoel mocht het kind ook op eigen initiatief terug komen naar de kring als het voelde dat de onrust weg was. (als ik zag dat het eigenlijk nog altijd een onrustig kind was dan voelde ik zogezegd eens aan zijn hart en stelde dan voor nog héél even terug te gaan (omdat ik toch wel voelde dat er nog wat onrust was….. meestal liep dit vlot zonder tegenpruttelen)
    Tijdens de Time out was er de mogelijkheid om met iets rustgevend te spelen: een stressbal, een kubus, flesjes met glitter en water, een donalsduck strip etc….
    Nadeel was wel dat sommige kinderen zo nieuwsgierig werden naar wat er in het emmertje zat dat bij “saaie” kringmomenten er ook onnodig gebruik gemaakt werd van de stoel.

  5. Kim

    Voor onze dochter werkt een time out wel.
    Al jouw alternatieven zijn juist olie op het vuur van onze toch al hoog sensitieve dochter.
    een time out is dus iets wat wel werkt.
    Zoveel kinderen, zoveel manieren

    1. Hoi Kim, fijn dat het voor jouw dochter zo goed werkt en dat je deze manier gevonden hebt. Zelf wijs ik de denkstoel ook niet af, maar kijk ik per kind wat de behoefte is.

  6. Nena

    Hoi Linda,

    Ik kan me helemaal vinden in jouw artikel over het gebruik van time-outs. Net als bij jou voelt de time-out voor mij tegenstrijdig. Je wilt het kind graag helpen maar tegelijkertijd ook consequent zijn zodat het kind weet waar je grenzen liggen. Maar is de time-out daarvoor wel het juiste middel? Ik denk ook dat je het kind daarmee juist afwijst, maar wat is dan een goede aanpak voor ongewenst gedrag?
    Ik vind in gesprek blijven erg belangrijk, maar vooral bij de jongsten (peuters/kleuters) vind ik het lastig om hier mijn weg in te vinden.
    Heb je naast het boek en artikel wat je aanraadt ook nog Nederlandse literatuur over dit onderwerp wat je aan kunt bevelen?

    1. Hoi Nena,

      Precies zo denk ik er ook over… Maar het blijft inderdaad zoeken naar wat het beste is voor het kind. In gesprek blijven is zeker belangrijk, juist door de relatie kan je als leerkracht/ouder veel bereiken. Ik kan zo geen Nederlandse literatuur bedenken, maar ik vond nog wel dit artikel: http://tm.thiememeulenhoff.nl/assets/documentenservice_zen/hjk/archief/2010/06_februari_2010/jrg37_nr6_februari2010_J.Besemer_Time_out_bij_kleuters__pag_20_23.pdf

Geef een reactie