Je bekijkt nu Het explosieve kind; hoe ga je ermee om?

Het explosieve kind; hoe ga je ermee om?

“Jennifer ziet dat er niet zoveel meer in het pak muesli zit en denkt bij zichzelf: ‘Ik neem vandaag de helft van de muesli en dan eet ik morgen de rest op’. Even later komen haar moeder en haar broertje de keuken in.

Haar moeder vraagt aan haar broertje wat hij voor zijn ontbijt wil. Hij antwoordt: ‘Muesli.’ Jennifer, die scherp heeft zitten luisteren, explodeert. ‘Hij mag die muesli niet hebben!’ krijst Jennifer en ze loopt rood aan.” …

Herkenbaar? Jij hebt misschien in dit soort situaties al van alles geprobeerd. Je bent streng en consequent, je hebt al met meerdere hulpverleners gepraat, je probeert te straffen en te belonen. Niets zorgt voor het gewenste resultaat. Misschien is het dan tijd voor een andere aanpak?

In deze blog wil ik het hebben over het opvoeden en begrijpen van deze snel gefrustreerde en inflexibele kinderen. Ik wil jullie kennis laten maken met de veelgebruikte methode van Ross Greene, die hij beschrijft in zijn boek ‘Het explosieve kind’.

Kinderen doen het goed als ze dat kunnen
Kinderen met gedragsproblemen zijn manipulatief, koppig, onbuigzaam, verwend, zoeken altijd de grenzen op en gaan net zo lang door tot ze hun zin krijgen. Over hun ouders wordt gezegd dat ze passieve, toegeeflijke opvoeders zijn en dat ze niet consequent zijn in het uitdelen van straf.

Je kent deze uitspraken ongetwijfeld en misschien ben jij wel degene waarover het gedacht wordt. Daar moet je ieder geval geen woord van geloven!

We weten namelijk inmiddels het volgende: “kinderen met gedragsproblemen hebben gedragsproblemen, omdat het hun eenvoudigweg ontbreekt aan de vaardigheden om geen problemen te veroorzaken”.

Deze kinderen hebben moeite met vaardigheden als flexibiliteit, aanpassingsvermogen, frustratietolerantie en het vermogen om problemen op te lossen. Wanneer er dan toch een beroep wordt gedaan op een van deze vaardigheden, zal het kind de opdracht weigeren of zal de situatie eindigen in schreeuwen, huilen, vloeken of slaan.

Onthoud echter dat het kind er niet bewust voor kiest om problematisch gedrag te vertonen. Net zo min als een kind ervoor zou kiezen om een leerstoornis te hebben. Wat we vanaf nu niet meer mogen vergeten is dat een kind het goed zou doen als hij dat zouden kunnen.

Het explosieve kind; hoe ga je ermee om?

Tekortschietende vaardigheden en onopgeloste problemen
Tekortschietende vaardigheden
Het kind heeft dus moeite met bepaalde vaardigheden waardoor hij sneller en vaker door het lint gaat en niet in staat is om op een voor ons ‘normale’ manier te reageren. Deze vaardigheden worden tekortschietende vaardigheden genoemd.

Het is van belang om de tekortschietende vaardigheden van het kind in kaart te brengen om zo te begrijpen wat hem in de weg zit. Hieronder een aantal tekortschietende vaardigheden van Jennifer die tot bovenstaand probleem leidde:

  • “Moeite met nadenken over diverse oplossingen voor een probleem”
  • “Moeite met het schakelen van de ene cognitieve set naar een andere”
  • “Moeite met het in toom houden van een emotionele reactie op frustratie en daardoor niet rationeel kunnen blijven denken”

Onopgeloste problemen
Nu is het tijd om te bepalen wanneer het problematische gedrag voorkomt. Kinderen vertonen namelijk niet de gehele dag storend gedrag. Ze vertonen dit gedrag alleen in situaties waarin er te veel van hen geëist of verwacht wordt.

We noemen deze situaties onopgeloste problemen. Het onopgeloste probleem bij Jennifer is als volgt:

  • “Er moeite mee hebben dat wat ze bij het ontbijt wil eten (meestal muesli) op is”

Omdat het in kaart brengen van tekortschietende vaardigheden en onopgeloste problemen voor de eerste keer niet direct gemakkelijk zal zijn, is er op www.nieuwezijds.nl een checklist te vinden.

Aan de slag
Nu je weet waar het kind tegen aanloopt en in welke situaties hij regelmatig ontploft, is het tijd om de problemen te gaan oplossen.

Plan A
Regelmatig kiezen wij als volwassenen voor Plan A, het probleem eenzijdig oplossen en onze wil aan het kind opleggen. Andermans wil opgelegd krijgen is voor niemand fijn. Bij de meeste kinderen zorgt dit echter niet voor problemen, omdat zij beschikken over de vaardigheden om hiermee om te gaan.

Kinderen met gedragsproblemen hebben deze vaardigheden niet, waardoor de kans op een boos en gefrustreerd kind des te groter wordt als je Plan A gebruikt. Laten we dus maar aan de slag gaan met Plan B!

Lees ook: waarom je moet stoppen met straffen en belonen.

Plan B
Bij Plan B ga je met het kind samenwerken om de problemen op te lossen. Het is van belang dat Plan B wordt ingezet op rustige momenten en niet tijdens of vlak na een onopgelost probleem. Dit plan bestaat uit drie stappen:

  1. Empathie
    Bij de stap empathie ga je het gesprek aan met het kind om er achter te komen wat zijn zorgen zijn. Vaak denken we als volwassenen al te weten waarom het kind boos wordt of bepaalde opdrachten weigert. Pas als we het echt vragen zullen we erachter komen dat er vaak iets anders achter schuilgaat.
  2. Definitie van het probleem
    Bij de tweede stap leg je jouw zorg en kijk op het probleem op tafel. Het is namelijk net zo belangrijk voor het kind om jouw zorg te kennen als andersom.
  3. De uitnodiging
    Bij de derde stap ga je samen met het kind brainstormen om op zoek te gaan naar oplossingen. Deze oplossingen moeten realistisch en bevredigend zijn voor beide partijen.

Wanneer je aan de slag gaat zal je vast merken dat de eerste oplossing niet blijkt te werken, omdat hij zo niet realistisch of bevredigend blijkt dan het in eerste instantie leek. Dit is geen enkel probleem, pas de oplossing gewoon samen aan.

Het explosieve kind
Loop je er bij een kind tegenaan dat hij snel gefrustreerd en inflexibel is en zorgt dit regelmatig voor strijd? Merk je dat jouw Plan A niet werkt en ben je inmiddels geïnteresseerd in Plan B? Dan raad ik je aan om nog meer informatie in te winnen door het boek ‘Het explosieve kind’ te lezen.

In dit boek wordt de methode uitgebreider uitgelegd en worden veelvoorkomende vragen besproken. Daarnaast is het boek het lezen waard, omdat er in elk hoofdstuk naast informatie ook casussen zijn beschreven. Zo heb je direct een voorbeeld bij datgene wat je hebt gelezen.

 Ga jij het boek lezen en laat je weten wat je er van vond?

 Klik hier voor meer informatie of om het boek te bestellen.

Het explosieve kind
Schrijver: Ross W. Greene
Uitgever: Nieuwezijds
Prijs: 24,95 euro

Boos meisje foto door Arlee.P/Shutterstock.

het explosieve kind

Joy van Veen

Joy van Veen werkt als leerkracht in groep 1/2 op een basisschool. Ze heeft de Academische PABO gedaan, een Master Orthopedagogiek afgerond en haar hart ligt bij het lesgeven aan het jonge kind. Naast het voor de klas staan is ze werkzaam als orthopedagoog op een leerproblemenpraktijk. In haar vrije tijd deelt ze haar ideeën en ervaringen op social media onder de naam JUV.

Dit bericht heeft één reactie

  1. Linda

    Hallo.

    Is dit boek geschikt om te gaan toepassen bij een kind van 3 jaar en 3 maanden of vooral voor ouders van oudere kinderen bedoeld?

Geef een reactie