Je bekijkt nu Leren in de leerschil

Leren in de leerschil

In een eerder blog heb ik geschreven over ontwikkelingssprongen. Elk kind ontwikkelt zich op een andere manier. De ontwikkeling in de hersenen bepaalt wanneer een kind iets leert. Zodra de hersenen zover zijn om die specifieke vaardigheid te leren zal het aanleren van die vaardigheid ‘gemakkelijk’ gaan. Het aanleren van die vaardigheid op een veel eerder moment kost veel meer moeite en dus ook frustratie.

Omdat leren geen frustreren moet zijn, is het goed om te kijken naar het kind. Wat kan een kind en wat kan het nu leren? Als een kind net tot 10 kan tellen heeft het geen zin om te gaan oefenen met tellen tot 100. Dat is teveel nieuwe leerstof. Eerst kan tot 12 leren tellen of tot 20 al voldoende uitdagend zijn. Het uiteindelijke doel is tellen tot 100. Dit doel wordt opgesplitst in subdoelen. Tellen tot 12, tellen tot 20, tot 30 enzovoort. Door stap voor stap bij het einddoel te komen overvraag je de hersenen niet met teveel nieuwe informatie.

Shaping

Door Steven Pont wordt deze manier van leren in kleine stapjes ‘shaping’ genoemd. Door shaping ontstaat er een soort script in het hoofd van het kind, waarin het de verschillende afzonderlijke handelingen leert te combineren totdat het kind het uiteindelijke doel beheerst. Het kind hoeft na een tijdje niet meer over elke handeling na te denken maar heeft de verschillende onderdelen geautomatiseerd.

Leren in de leerschil

Leerschil

Door stap voor stap het kind te laten oefenen aan kleine doelen zal het kind leren met plezier. Een kind voelt zich veilig in een gebied waar het de dingen beheerst. Denk bijvoorbeeld aan een kleuter die ’s morgens op school komt. Deze kleuter beheerst het puzzelen tot 16 stukjes. Als het dan bij binnenkomst een puzzel van 16 stukjes moet maken gaat het daar met zelfvertrouwen mee aan de slag, ‘ik kan dit’. Zou er een puzzel van 1000 stukjes klaar liggen dan zou de kleuter niet weten wat het er mee moet.

Deze kleuter wordt onzeker en wil misschien wel helemaal geen puzzel meer maken. De puzzel van 1000 stukjes ligt niet in het veiligheidsgebied van de kleuter. Deze puzzel zit in de overvragingszone. De kleuter is nog niet aan het maken van deze puzzel toe. Als er nu een puzzel van 20 of 24 stukjes klaar ligt voor deze kleuter dan zit dit tussen de veiligheidszone en de overvragingszone in.

Steven Pont noemt de zone tussen de veiligheidszone en de overvragingszone de leerschil. Het kind is er aan toe om de puzzel van 1000 stukjes te leren maken. De Russische psycholoog Vygotsky noemt de leerschil de zone van naaste ontwikkeling.

In de leerschil of de zone van naaste ontwikkeling krijgen kinderen leerstof aangeboden dat net een stapje moeilijker is dan dat wat ze al beheersen. Deze nieuwe leerstof kunnen kinderen nog niet zelfstandig, maar wel onder begeleiding. De kinderen kunnen bijvoorbeeld zelfstandig tot 10 tellen en hebben hulp nodig bij het tellen tot 20. Ook zou de puzzel van 24 stukjes eerst met hulp van bijvoorbeeld de leerkracht gemaakt kunnen worden.

Samen leren

Zowel Pont als Vygotsky schrijven over het belang van samen leren. Samen leren met ouders, vriendjes of leeftijdsgenootjes. Volwassen stimuleren de ontwikkeling van kinderen door hen de juiste hulp en uitdaging te bieden. Leren heeft niet alleen met de hersenen te maken, maar ook met de omgeving. Het meeste van wat kinderen leren heeft op de één of andere manier met andere mensen te maken.

Laten we met onze leerstof in de leerschil, ofwel de zone van naaste ontwikkeling gaan zitten. Zo dagen we de kinderen uit zonder dat we ze overvragen en ze daardoor frustreren.

Lees ook mijn blog: Groep 3, leren lezen! Of toch niet?

Anniek Kloppenburg

Anniek Kloppenburg is gastblogger van klasvanjuflinda.nl. In 2015 heeft ze de PABO afgerond waarna ze in een jaar de voltijd route van de master SEN gedaan heeft. Daar heeft ze ontdekt hoeveel er te lezen en te schrijven is over het onderwijs. Ze werkt nu drie dagen als juf van groep 3, na een aantal jaren gewerkt te hebben als kleuterjuf. Ook is ze sinds februari 2019 moeder van een zoontje.

Geef een reactie