Een verhalend ontwerp in het thema bouwen. Het zorgt voor betrokkenheid, enthousiasme en doorzettingsvermogen. In deze blog vertel ik je meer over het verhalend ontwerp dat ik zelf heb geschreven voor mijn kleuterklas aan de hand van het boek ‘Karel Klus bouwt een huis’ geschreven door George Johansson.

Wat is een verhalend ontwerp?
Een verhalend ontwerp is een didactische methode waarbij kinderen leren aan de hand van een verhaal. Een verhalend ontwerp kan gebaseerd zijn op een film of boek. Het verhaal is verdeeld in episoden en elke episode gaat uit van vragen die in de klas besproken worden.

Met een verhalend ontwerp maak je een thema betekenisvol en krijgen leerlingen een actieve rol in de leerinhoud en de zinvolle activiteiten (Luuck Sanders 2008).

Karel Klus in het verhalend ontwerp
Betrokkenheid speelt een grote rol in het onderwijs. Ik vind het belangrijk dat de kinderen betrokken zijn en enthousiast. Toen we over het thema bouwen gingen werken, vroeg ik me af hoe ik voor een hoge betrokkenheid kon zorgen.

Ik zocht terug in mijn PABO-mappen op de computer en kwam terecht bij een verhalend ontwerp. Het zelf ontwerpen van een verhalend ontwerp had ik nog nooit gedaan, dus besloot ik om het eens te proberen.

Ik heb in mijn verhalend ontwerp niet letterlijk alle delen verwerkt, maar ik heb het zo verwerkt dat ik een hoge betrokkenheid in mijn groep zou kunnen krijgen. Mijn verhalend ontwerp bestaat uit episoden die weer bestaan uit: gespreksvragen, een coöperatieve werkvorm, een activiteit en een aantal bijpassende filmpjes.

Het is zo ontworpen dat je alle kanten op kan. In mijn klas kwamen de kinderen zelf al steeds met het idee dat Karel de schoorsteen niet moest vergeten. Hierdoor moest ik het einde even iets anders in elkaar zetten dan in mijn ontwerp op papier staat. Dit kan je dus zelf aanpassen.

Voor kinderen is het allereerst belangrijk dat een thema in hun belevingswereld valt. Het thema bouwen leefde in mijn klas omdat er in de buurt van de school nieuwe huizen werden gebouwd.

Maar het vinden van een boek voor het verhalend ontwerp is nog niet zo makkelijk. Ik besloot verschillende boeken over het thema bouwen te lenen bij de bieb en deze allemaal te lezen.

Uiteindelijk vond ik het boek ‘Karel Klus bouwt een huis’ perfect passen in dit thema. Karel Klus houdt namelijk van klussen en bouwt heel veel zelf. Zo heeft hij een eigen auto en een vliegtuig gemaakt en daar is hij mee aan het reizen.

Maar wanneer hij terugkomt bij zijn huis, is zijn huis weg. Het heeft vreselijk gestormd en daarom is zijn huis ingestort.

Karel besluit een nieuw huis te gaan bouwen, maar weet eigenlijk niet zo goed hoe dat moet en heeft daar hulp bij nodig. De kinderen uit mijn klas vonden het natuurlijk meteen geweldig en kwamen met ideeën hoe ze Karel konden helpen.

In dit thema was er veel ruimte voor probleemoplossend denken en onderzoekend leren. De kinderen kregen 1 of 2 keer per week een brief van Karel met daarin een ‘foto’ van wat hij die week had gedaan (dit waren de plaatjes uit het boek).

Gedurende het thema zijn we wezen kijken bij de sloop van bejaardenwoningen, mochten we de bouwplaats op in de buurt van school, zijn we bij de HUBO (een doe-het-zelf winkel) geweest en hebben we een speurtocht gedaan door de wijk om de verschillende huizen te bekijken.

Ook zijn er een schilder, architect en timmerman bij ons in de klas geweest. De kinderen vonden het geweldig!

De hoeken

Thematafel
Bij de deuropening maakten we een thematafel. De kinderen namen spullen mee naar school en die werden dan uitgebreid besproken. Wat is het? Hoe werkt het? Wat kan je ermee? Wie gebruikt het?

En vervolgens werd het met een woordkaartje op de thematafel gelegd. Gedurende de week deden we er woordenschatspelletjes mee. Ook werd er een woordweb gemaakt van wat de kinderen al wisten over het thema bouwen.

Huishoek
In de huishoek gingen de kinderen klussen en verhuizen. Ze kochten spullen in de bouwmarkt en gingen daarmee aan de slag in de huishoek. Zo werden er muurtjes geschilderd en behangen en werd er geklust.

Bouwhoek
In de bouwhoek maakten de kinderen de mooiste bouwwerken met verschillende bouwmaterialen. Zo lagen er bakstenen, blokken en wc-rolletjes in de bouwhoek om huizen en gebouwen mee te maken en gebruikten de kinderen gereedschap om de meubels in elkaar te zetten.

De winkel
Van de winkel werd een bouwmarkt gemaakt waarin allerlei gereedschap en bouwmaterialen werd verkocht. De kinderen namen al deze materialen mee van huis en sorteerden deze in de winkel.

De leeshoek
In de leeshoek lazen de kinderen boeken over het thema bouwen. Er lagen informatieve boeken waarin de kinderen konden zoeken als ze iets wilden weten over het bouwen van een huis, maar er lagen ook prentenboeken om lekker te bekijken.

De architectenhoek
Na het bezoek van de architect in de klas werd de schrijfhoek omgetoverd tot architectenhoek. Hier gingen de kinderen aan de slag met bouwtekeningen. Er lagen echte bouwtekeningen en de kinderen maakten een eigen bouwtekening.

Ook werden er vanuit deze hoek berekeningen gemaakt voor de prijs van het bouwwerk en deze werd in een envelop gedaan en bezorgd bij de huishoek. De kinderen van de huishoek moesten de rekening zo snel mogelijk komen betalen voor de bouw van het huis.

Timmerhoek
Aan de timmertafel konden de kinderen hun fantasie gebruiken. Er lagen onder andere planken, ijsstokjes, bierviltjes, knopen, spijkers, hamers, zagen en schuurpapier. De kinderen maakten de mooiste meubels en spullen voor in huis.

Er werden tafeltjes en stoelen gemaakt, fotolijstjes, kapstokken en hier ontstond zelfs een idee voor het vaderdagcadeautje. De kinderen van groep 2 maakten een sleutelplankje voor papa en de kinderen van groep 1 schilderden een bouwsteen.

Als afsluiting van het thema kregen alle kinderen een diploma voor het helpen bouwen van het huis van Karel Klus.

Al met al een groot succes dus! De kinderen hebben een hoop geleerd van dit thema (en de juf ook ;)). Ik hoop dat jullie het verhalend ontwerp gaan gebruiken in de klas en laat het me weten als je op-/aanmerkingen of ideeën hebt!

En kijk voor meer foto’s op mijn Instagramaccount @jufchantalveenhof!

Bronnen:
Sanders, L. (2008) De daltontaak versus andere didactische uitwerkingen. Daltonplan Educational Research & Development

BewarenBewaren