Als leerkracht voer je regelmatig gesprekken met ouders, collega’s en interne instanties. Het is dan ook belangrijk dat je communicatie professioneel is en je niet teveel laat leiden door je emoties. Professionele communicatie, hoe ziet dat eruit? In deze blog geef ik je graag wat meer informatie en praktische tips.

Gesprekscommunicatie
Communicatie is een uitwisseling van informatie tussen minimaal twee personen. Ieder van hen formuleert en ontvangt boodschappen, beide personen zijn dus zender en ontvanger. In gesprekscommunicatie kan men alleen elkaars buitenkant waarnemen, deze is zichtbaar voor de ander.

De binnenkant zijn de gevoelens, gedachten, belevingen en opvattingen. Elk persoon bepaalt zelf of en aan wie hij die binnenkant toont. Naast verbale communicatie maakt men ook gebruik van non-verbale signalen. Deze hebben een meer directe invloed, maar kunnen meerdere betekenissen hebben. Daarom moet men voorzichtig zijn met het interpreteren hiervan. Vaak wordt gedacht dat we alleen bewust communiceren, maar meestal is dit niet het geval. We kunnen eigenlijk niet niet communiceren.

Om goed te kunnen communiceren zijn er een aantal basisvaardigheden nodig. Molen en Kluijtmans onderscheiden drie hoofdcategorieën: luistervaardigheden, regulerende vaardigheden en zendervaardigheden. In deze blog zal ik de nadruk leggen op de luistervaardigheden. 

Luistervaardigheden
Effectieve gespreksvoering is mogelijk wanneer er goed geluisterd wordt naar de ander en hij dit ook aan de ander laat merken. Door te luisteren verzamel je informatie bij de gesprekspartner en kan je achterhalen wat de persoon wil vragen, wat zijn standpunt is of met welke problemen hij rondloopt. Hierbij zijn een aantal zaken van belang:

Aandacht geven
Een belangrijk aspect van luisteren is de gesprekspartner laten weten dat hij de volledige aandacht heeft. Dit betekent dat je oogcontact moet maken, stimulerende gebaren (zoals knikken) moet maken en een ontspannen lichaamshouding moet aannemen. Daarnaast kan je gebruik maken van aanmoedigingen als “mm, mm” en bewuste stiltes inlassen, zodat de ander de gelegenheid krijgt om na te denken.

Vragen stellen en doorvragen
Een directe manier tot het krijgen van informatie is het stellen van open en gesloten vragen. Op deze manier kan je de aandacht tonen voor het verhaal van de ander. Doorvragen is belangrijk om zaken helder te krijgen of om diepgang in het gesprek te brengen. Het is hierbij van belang dat je suggestieve vragen en vragen die niet aansluiten bij het verhaal van de ander vermijd.

Herhalen, samenvatten en reflecteren
Door in eigen woorden weer te geven wat de gesprekspartner heeft verteld kan gecontroleerd worden of de boodschap goed begrepen en geïnterpreteerd is. Een bijkomend voordeel is dat de ander hierdoor weet dat er naar hem geluisterd wordt en dat het gesprek op deze manier gestuurd kan worden.

Daarnaast is het belangrijk dat je tijdens het gesprek gevoelens reflecteert. Dit betekent dat je kort en in eigen woorden de belangrijkste gevoelens die in de boodschap van de ander doorklinken weergeeft. Hierdoor ervaart de gesprekspartner dat zijn gevoelens begrepen en geaccepteerd worden.

Kortom
Effectief luisteren kun je trainen door rekening te houden met verschillende aspecten. Door deze luistervaardigheden tijdens gesprekken toe te passen zal dit jou als leerkrachten helpen om beter te focussen. Hierdoor zal de gespreksvoering prettiger verlopen en voelt de gesprekspartner zich echt gehoord!

Ik ben benieuwd. Denk jij weleens bewust na over je communicatie en hoe je overkomt op anderen?