Dit jaar wordt mijn vierde jaar groep 3, daarvoor heb ik bijna drie jaar kleuters gedraaid. Door deze ervaring ben ik redelijk in staat om in te schatten of een kind klaar is voor het leren lezen.

Elk jaar is dit voor veel leerkrachten, maar ook ouders best wel een groot ding. Gaat de leerling over naar groep 3 of niet?

Het leren lezen is natuurlijk niet de enige voorwaarde, maar in deze blog wil ik dit aspect uitlichten.

Wanneer is een kind toe aan leesonderwijs?
Het is lastig om er een eenvoudig antwoord op te geven. Ik denk dat je het als leerkracht of ouder dan ook nooit 100% kan weten. Het is makkelijker als je zeker weet dat een kind er wel of niet aan toe is.

Wanneer je twijfelt is het lastiger om een goede beslissing te maken. Belangrijk is om in het achterhoofd te houden dat kinderen enorme sprongen kunnen maken. In januari zijn ze er misschien nog helemaal niet aan toe, maar in mei kan dit heel anders zijn.

Feit blijft dat het leren lezen leuk voor het kind moet zijn. Het kind moet er plezier aan kunnen beleven. Ook moet het niet al te lastig zijn. Zeker wanneer het kind er interesse in heeft en kennis gemaakt heeft met letters moet het bijna ‘vanzelf’ gaan. Ik geloof ook zeker dat kinderen zichzelf kunnen leren lezen.

Belangrijke leesvoorwaarden
Om te oordelen of een kind klaar is voor het leren lezen dan kun je kijken naar de belangrijke leesvoorwaarden. Wat zou een kind minimaal moeten kunnen?

1. Motivatie
Zoals ik hierboven al aangaf; het plezier in het willen lezen moet voorop staan. Het kind moet gemotiveerd zijn om de letters te leren en om hiervan woordjes te maken. Hoe kun je dit zien?

Enkele voorbeelden: het kind herkent letters uit zijn naam in de omgeving. “Kijk op het pak hagelslag staat mijn letter!”, het kind pakt uit zichzelf boekjes en vindt het leuk om hierin te bladeren om de letters te ontdekken. Of het kind is enthousiast om zelf briefjes te ‘schrijven’ met voor hem bekende letters.

Hoe verhoog je de motivatie? Het is belangrijk dat het kind omringt wordt door leesboekjes die ze zelf kunnen pakken. Maak bijvoorbeeld een leeshoek (dit kan ook thuis), laat kinderen letters uit tijdschriften knippen/plakken, lees heel veel boekjes voor en bied allerlei letterspelletjes aan.

Kiene klanken is voor in de klas erg leuk. Voor thuis zijn deze rijgletters of het boek ‘Letter van de week‘ ook erg geschikt.

2. Beginnende geletterdheid
De meeste kinderen vinden het erg leuk om nieuwe letters te leren. De meningen zijn trouwens verdeeld of het ook echt helpt bij het leren lezen in groep 3. Ik merk als leerkracht van groep 3 dat deze kinderen wel degelijk een voorsprong hebben.

Wanneer kinderen nog weinig letters kennen wordt het erg pittig voor ze. Gemiddeld wordt er om de dag een nieuwe letter aangeboden. Wanneer je als kind deze letters voor het eerst ziet/hoort is het erg veel om allemaal te onthouden. Ik denk dat het niet erg is om spelenderwijs de letters in groep 2 al aan te bieden.

Tijdens mijn jaren als leerkracht in groep 2 had ik als doel om minimaal 15 letters aan het einde van groep 2 aan te bieden. Twee keer in het jaar screenden we de kinderen op eventuele risicofactoren.

Wanneer je deze achterstand namelijk signaleert kun je dit wegwerken door de leerling effectief te begeleiden middels de voorschotbehandeling. Ik denk dat een leerling eind groep 2 toch zeker 10 letters zou moeten kennen.

Let op: leer kinderen altijd de goede klanken aan. Dus niet aaa, beee, el, maar ah, buh en llll. Anders zullen de kinderen veel onnodige fouten maken tijdens het lezen en spellen. Het kind leest hierdoor bijvoorbeeld /boos/ in plaats van /bos/.

3. Boekoriëntatie – begrijpend luisteren
Om in groep 3 een boekje te kunnen lezen moet een kind weten hoe je een boek gebruikt (we lezen van links naar rechts). Daarnaast moet het kind in staat zijn om vragen over een verhaal te kunnen beantwoorden door middel van begrijpend luisteren.

Let op: dit is iets anders dan interactief voorlezen. Ze moeten o.a. vragen over de kaft kunnen beantwoorden, het verhaal kunnen voorspellen, iets kunnen vertellen over de personages en wat er zich in het verhaal afspeelde. Begrijpend luisteren is een belangrijke voorwaarde op het begrijpend lezen.

4. Fonemisch bewustzijn
Ten slotte het laatste onderdeel; namelijk fonemisch bewustzijn. Dit wordt meestal in groep 2 uitgebreid geoefend. De kinderen moeten woorden in lettergrepen kunnen verdelen, rijmen, ze moeten kunnen horen wat de eerste en laatste klank is van een woord en ze moeten kunnen hakken/plakken.

Dit laatste betekent dat de kinderen de klanken uit een woord aan elkaar moeten kunnen plakken, dus /b-oo-m/ wordt het woord /boom/. Maar ze moeten ook de klanken uit een woord kunnen halen, dus /roos/ wordt /r-oo-s/. Wanneer een kind niet kan hakken/plakken wordt het heel lastig in groep 3.

Wat mij betreft zijn dit de vier belangrijkste leesvoorwaarden om aan de slag te kunnen gaan met lezen. Neem ook zeker een kijkje op de website van Masterplan dyslexie voor meer informatie.

Wat zijn voor jou belangrijke voorwaarden om te leren lezen?

BewarenBewaren