Je bekijkt nu Ontwikkelingsgericht taalonderwijs in groep 3/4

Ontwikkelingsgericht taalonderwijs in groep 3/4

De meeste kinderen hebben in groep 2 al kennis gemaakt met letters, verhalen en boeken. Als middenbouwleerkracht is het dus belangrijk om hier bij aan te sluiten.

In deze blog deel ik verschillende tips hoe je het lezen en schrijven in de middenbouw op ontwikkelingsgerichte wijze kunt vormgeven.

Lezen en schrijven in groep 3 en 4
Er is nog te vaak een groot verschil tussen het kleuteronderwijs en het onderwijs in de middenbouw. Bij de kleuters wordt veel meer instructie in kleine groepjes gegeven.

Er wordt gewerkt aan de hand van thema’s en spel neemt een grote plaats in. De betrokkenheid van kinderen is groot; de nieuwsgierig naar de wereld om hen heen wordt echt geprikkeld.

Meer lezen over spelend leren in groep 3? Lees dan mijn boek. 

In groep 3 beginnen alle kinderen op hetzelfde instapniveau. De kinderen krijgen klassikaal instructie, lezen een tekstje en maken opdrachten in een werkboek. Kinderen die al een stuk verder zijn kunnen zich hierdoor niet echt meer ontwikkelen.

Het genieten van het lezen en het inzien van het nut van lezen is niet echt een doel in het onderwijs. Door maandenlang alleen met letters bezig te zijn neemt de motivatie voor het lezen drastisch af.

Natuurlijk is het technisch lezen wel belangrijk, maar veel beter is het als het wordt verbonden aan het lezen van teksten die kinderen leuk vinden en het zelf schrijven van verhaaltjes.

Ik ben niet tegen het gebruik van een leesmethode, dit is een fijne manier om het lezen aan te leren, maar juist de afwisseling maakt het voor jou als leerkracht en de kinderen interessant.

Wat kan je naast de lessen uit de methode nog meer doen aan leesonderwijs?

Aansluiten bij de belevingswereld van kinderen
Het is ontzettend leuk om ook in de middenbouw nog te werken met thema’s. Aan het begin van een thema kan je met de kinderen een gesprek voeren over hun ervaringen. Wat weten ze al? En wat willen ze nog weten? Hieruit kunnen onderzoeksvragen worden opgesteld.

Bij deze onderzoeksvragen kan je als leerkracht teksten en informatieboeken zoeken. De kinderen krijgen de opdracht om het antwoord in de teksten zelf op te zoeken.

De inhoud leeft voor de kinderen en ook al zijn sommige teksten misschien wat te moeilijk, de kansen op een intrinsieke motivatie voor het lezen groeit.

De antwoorden op de onderzoeksvragen kunnen de kinderen bijvoorbeeld verwerken op een poster of ze typen een stukje tekst op de computer. Het lezen en schrijven wordt zo functioneel gemaakt.

Lees ook eens: Hoe blijf je je de kinderen in de tweede helft van het jaar motiveren? 

Gebruik lezen en schrijven in het spel
Het spel kan je in de middenbouw een boost geven door lezen en schrijven eraan te koppelen. In de echte wereld gebruik je namelijk ook geschreven taal. Ze leren begrijpen waarom het belangrijk is om te lezen en schrijven.

Bij elk thema kunnen eigen ervaringen getekend en beschreven worden. Maar niet alleen ervaringsteksten, ook informatieteksten kunnen met behulp van bijvoorbeeld de Kijkdoos boeken al zelf geschreven worden.

Voor de themahoek kunnen woordenschatposters worden gemaakt en misschien komt er ook wel een geschreven handleiding, stappenplan, bronnen- of logboek in de hoek.

Het plezier in lezen en het doel van het leren lezen moet in de middenbouw voorop staan. De kinderen worden zo vanzelf nieuwsgierig naar de letters en woorden in het boek.

Natuurlijk hebben ze bij het lezen van lastige teksten nog hulp nodig, maar de intrinsieke motivatie zal zo groot zijn dat ze dit helemaal niet erg vinden.

Doen!
Ik wil je dus uitdagen om als middenbouw leerkracht wat meer af te wisselen in je taallessen. Sommige lessen zijn zo summier, die kan je prima skippen of samenvoegen.

Lege bladzijden in een werkboek zijn echt niet erg als kinderen een andere opdracht hiervoor in de plaats hebben gedaan. Wedden dat ze bovenstaande opdrachten zelfs nog veel leuker vinden!

Meer lezen?
Het boek Lezen en schrijven doe je samen is een echte aanrader. Hierin worden allerlei tips en ideeen gegeven hoe je een ontwikkelingsgerichte didactiek voor het lezen en schrijven in groep 3 en 4 kan hanteren.

Wist je dat ik ook een e-cursus hebt ontwikkeld rondom thematisch werken in de middenbouw? In deze e-cursus leer je hoe je een thema met betekenisvolle activiteiten (in combinatie met de methode) kunt opzetten. Denk aan lees-, schrijf- en rekenactiviteiten, maar ook het voeren van gesprekken, onderzoek doen en rollenspel. Mijn eigen ervaring met het thematisch werken, de kennis die ik afgelopen jaren heb opgedaan door veel boeken over dit onderwerp te lezen en de praktijkverhalen en foto’s van veel andere leerkrachten komen in deze e-cursus samen.

Kind aan het schrijven foto door ESB Professional/Shutterstock.

Ontwikkelingsgericht taalonderwijs in groep 3/4

Linda Willemsen

Linda Willemsen is het gezicht achter klasvanjuflinda.nl en zet zich in voor spelenderwijs ontdekken en leren. Daarnaast houdt ze zich bezig met auteurswerk en zorgt sinds oktober 2018 met veel liefde voor haar babydochter.

Geef een reactie