Het valt mij op dat in het onderwijs maar ook in de opvoeding de meeste aandacht naar taal gaat. Ik denk dan aan voorlezen, oefenen van woorden, werken aan de mondelinge taalontwikkeling en het herkennen van de letters. Er gaat veel minder aandacht uit naar rekenen.

Dat is jammer want kinderen moeten flink oefenen om zich rekenvaardigheden eigen te maken. Ik denk dat het belangrijk is dat we hier meer bij stil staan.

Natuurlijk hoeven jonge kinderen nog geen sommen op te lossen, maar we kunnen ze wel laten oefenen met probleemherkenning en probleemoplossing. In deze blog vertel ik je er meer over.

Rekenen en de leeromgeving
Betsy van der Grift schrijft in haar boek ‘Kinderkoppie‘ over de rijke leeromgeving. Zij stelt dat het kind ervaringen nodig heeft om het brein te helpen bij de ontwikkeling.

Bij rekenen is veel minder dan bij taal sprake van een gevoelige periode. Kinderen hebben een leeromgeving nodig die rekening houdt met drie leerstijlen.

Exploreren
Allerlei dagelijkse situaties nodigen uit om het kind te laten rekenen. Denk maar aan het vullen van een kopje of beker met wat water, meten hoe lang je bent en kijken of je al gegroeid bent. Tellen hoeveel vorken op tafel liggen of hoeveel stoelen in de kring staan.

Met dit soort situaties oefen je meer en minder, achter en voor, in en uit en hoog en laag. Het kan dus heel spelenderwijs zonder dat de kinderen doorhebben dat ze aan het rekenen zijn.

Uit onderzoek blijkt dat vooral het leren schatten heel belangrijk is. Hiermee leren kinderen namelijk ‘wetenschappelijk’ te redeneren. Bijvoorbeeld: ‘Ik denk dat er in de schaal vijf appels kunnen’. Door het daarna uit te proberen wordt de hypothese getoetst.

Organiseren
Na het exploreren komt een kind in de fase van het organiseren. Al op jonge leeftijd leert het dat volwassenen cijfers gebruiken. Het cijfer geeft aan iets betekenis. Je kunt dit oefenen door te rekenen op de vingers of het hardop opsommen van hoeveelheden.

Repeteren
Wanneer een kind in staat is in het organiseren leert hij dat de werkelijkheid wordt omgezet in symbolen. Een kleuter kan bijvoorbeeld vier drinkglazen pakken of twee stoelen in de kring zetten. Door veel van dit soort opdrachten te geven leert het kind omgaan met hoeveelheden.

Lees ook: rekenen met behulp van prentenboeken.

Problemen met rekenen
Jammer genoeg wordt de fase exploreren (vaak onbewust) versneld doorlopen of helemaal overgeslagen. Leerkrachten zijn zich er misschien niet echt bewust van, maar ook in groep 1 worden vaak al werkbladen gebruikt.

Het is juist veel beter om de kinderen eerst doelbewust te laten experimenteren, dan worden de rekenvaardigheden ook beter eigengemaakt.

Uit Amerikaans onderzoek blijkt wel dat jonge schoolgaande kinderen het beter doen met rekenen als ze bij aanvang van groep 2 op zijn minst al tot tien kunnen tellen. En ze moeten dat kunnen koppelen aan waarnemingen, zoals drie stoelen of vier jongens.

Als een vijfjarig kind nog geen symbolen begrijpt en dus nog niet kan organiseren zal het vertraging oplopen bij het repeteren. Wanneer ze zich onzeker op rekengebied voelen lopen ze bovendien het risico om minder grip op hun wereld te ervaren.

Tijd dus om ons wat meer bezig te maken met het rekenonderwijs. Ook het rekenen verdient onze aandacht! Hoe doe jij het in de klas? Heb jij een rekenhoek die nog wel wat meer uitdaging kan gebruiken? Gebruik je vooral werkbladen of maak je echt gebruik van experimenterend materiaal?