Review: Effectief rekenonderwijs op de basisschool
Wellicht ken je het bekende onderwijsboek EDI (Expliciete Directe Instructie) wel? Om de inhoud perfect te laten aansluiten op de specifiek Nederlandse onderwijssituatie is het boek bewerkt door onderwijsadviseur Marcel Schmeier. Marcel maakt zich hard voor goed onderwijs en heeft onlangs het boek Effectief rekenonderwijs op de basisschool geschreven. In deze blog wil ik je graag meer over dit boek vertellen.
Effectief rekenonderwijs op de basisschool
De rekenvaardigheid van Nederlandse en Belgische kinderen is al zeker tien jaar aan het dalen. Is het rekenonderwijs eigenlijk nog wel van deze tijd? Hoe kan het beter? Wat kunnen we leren van de wetenschap? Maar vooral: hoe leren we onze kinderen weer rekenen?
Het boek ‘Effectief rekenonderwijs op de basisschool’ verbindt de theorie met de praktische toepassing in de klas. Elk hoofdstuk kun je als een apart artikel lezen. Jij bepaalt dus de volgorde waarin je het boek leest, op basis van wat je interessant vindt of wat je nodig hebt voor je eigen ontwikkeling of dagelijkse praktijk. In de afzonderlijke hoofdstukken komt het volgende aan de orde:
- Visies op rekenonderwijs: realistisch versus traditioneel
- Effectief rekenonderwijs in de klas
- Omgaan met verschillen: zwakke en sterke rekenaars
- Het belang van automatiseren
- Verhaal- en contextsommen
- Effectief rekenonderwijs in de school
Het boek gaat uit van het traditioneel rekenonderwijs als basis voor rekensucces en -plezier bij leerlingen. Het breekt met de uitgangspunten van het realistisch rekenen en zet daar een gefundeerd en inspirerend alternatief tegenover.
Klik hier voor een samenvatting per hoofdstuk en andere handige downloads.
Mijn mening
Wat een verademing is dit boek om te lezen, Marcel geeft heel duidelijk weer waar het op staat. Niet met een wijzende vinger, maar door feitelijke informatie op basis van wetenschappelijke onderzoeken te geven. We moeten kinderen weer ‘gewoon’ goed rekenonderwijs bieden. Ook ik stoei elke dag weer met de rekenmethode die wij op school gebruiken. De methode gaat uit van realistisch onderwijs, met als gevolg dat de kinderen te weinig oefeningen krijgen voor het automatiseren. Elke week ben ik zelf weer druk bezig met het kopiëren van boekjes om de splitshuisjes en tafelsommen te oefenen. Dit moet anders!
Marcel zegt in zijn boek: “De kwaliteit van de rekenles kan nooit beter zijn dan de kwaliteit van de leerkracht die les geeft.” Met andere woorden: als leerkracht moet je heel kritisch naar de methode en je eigen handelen gaan kijken. Een goede rekenles bestaat volgens Marcel uit een systematisch opgebouwde, hoogwaardige directe instructie met veel interactie en goede feedback waarbij de verantwoordelijkheid stapsgewijs wordt overgedragen aan de leerlingen. Niet gelijk de kinderen laten zelfstandig werken, maar eerst samen inoefenen.
In duidelijke stappen wordt uitgelegd hoe een effectieve rekenles eruit dient te zien. Naast de verschillende stappen komen ook andere aspecten aan bod. Hoe bepaal je het doel van de les? Wat is goede feedback en hoe sluit je een les af? Dit wordt ondersteund met praktische voorbeelden en kleurrijke foto’s. Vooral de doelenchecker op bladzijde 101 vind ik geniaal bedacht.
Elk hoofdstuk is interessant om te lezen. Zo heb ik een paar zwakke rekenaars in de groep en door hoofdstuk 3 te lezen heb ik weer een aantal goede tips gekregen hoe ik hier het beste mee om kan gaan. Bijvoorbeeld door een ‘receptbrief’ met een uitgewerkt voorbeeld te gebruiken. Soms komt het voor dat een leerling aan het eind van de verlengde instructie het lesdoel nog niet beheerst. In dat geval is de receptbrief een heel krachtig middel.
Ook hoofdstuk 4 over automatiseren is voor mij als leerkracht groep 3/4 heel leerzaam. Herhaling is nodig om vaardig te worden en te blijven. Marcel geeft allerlei tips en praktische ideeën hoe je de lesstof kunt automatiseren. Zowel leerkrachtgebonden als individueel. Denk aan knijperkaarten, vliegermepperspel en tafeltrainers. Ook dit pakket met leuke rekenspellen zijn een goed middel om de rekendoelen te automatiseren.
Daarnaast lijkt mij het ‘probleem van de week’ een heel mooi middel van automatiseren. Dit is een context- of verhaalsom waarbij de leerlingen de basisbewerkingen moeten gebruiken om het probleem op te lossen.
Ten slotte: ik ben heel enthousiast over het boek Effectief rekenonderwijs op de basisschool. Het is zeer nuttig voor de leerkracht, maar ook voor de directie. Het is belangrijk om in het onderwijs te doen wat werkt, juist met het hele team kan je het verschil maken. Ik heb veel dingen geleerd, maar ik kan mij voorstellen dat lezers ook met vragen zitten. Waar haal je de tijd vandaan om van een realistische rekenmethode een meer traditionele les te maken? Gelukkig heb ik al wat ervaring met het loslaten van de methode en het ontwerpen van een goede les bij een enkel leerdoel, maar dit geldt niet voor iedereen. Ten tweede lijkt het mij lastig om dit in een combinatieklas goed te combineren. Je kunt dan niet alle rekenlessen leerkrachtgebonden doen. Gelukkig is er bij het boek een inspirerende teamscholing beschikbaar. Deze ga ik zeker bij mijn directie onder de aandacht brengen!
Al met al is het een boek met een interessante inhoud gebaseerd op feiten. Heerlijk praktisch, erg overzichtelijk en vooral leerzaam! Zeker een aanrader wanneer je als leerkracht goed rekenonderwijs wilt geven en op zoek bent naar manieren en tips om dit toe te passen. Het geven van de lessen uit de rekenmethode is namelijk geen garantie dat alle leerlingen de doelen behalen. Dit boek schudt alle leerkrachten weer even goed wakker. Zoals Marcel het mooi zegt: ‘Leerkrachten vormen de brug tussen de leerstof en de leerlingen’. Wat dit dan betekent? We mogen als leerkrachten weer echt gaan lesgeven! Wij zijn de baas en niet de methode.
Effectief rekenonderwijs op de basisschool
Schrijvers: Marcel Schmeier
Uitgever: Pica
Prijs: €27,95
Klik hier om het boek te kopen.
