Een schrijfles lijkt best simpel om te geven. Je hebt een een vrij vaste structuur in de les. De opbouw is redelijk hetzelfde. Toch kun je veel uitdagende en leuke aspecten aan je schrijfles toevoegen waardoor de betrokkenheid van de kinderen hoger wordt.

In mijn klas geven veel kinderen aan dat ze de schrijfles één van de leukste lessen vinden. Het is echt een rust momentje op de dag. In deze blog lees je mijn tips voor een schrijfles met een hoge betrokkenheid.

Voorafgaand aan de les

Voordat ik mijn les begin, doen wij vaak een warming-up oefening. Daarmee zet je de kinderen even ‘aan’ en kunnen zij zich gaan focussen op de les. Ook zorgen deze oefeningen ervoor dat de handen/vingers een beetje los komen. Hierdoor ervaren de kinderen tijdens het schrijven geen last, zoals bijvoorbeeld kramp of vermoeide vingers.

Voorbeelden van warming-up oefeningen zijn:

• Met de duim van hun schrijfhand één voor één de vingers aantikken. Eerst de wijsvinger, vervolgens de middelvinger, ringvinger, pink en uiteindelijk ook weer terug. Ter variatie kun je ook de andere hand een keer oefenen (de niet-schrijfhand). Als je deze oefening met de kinderen vaker gedaan hebt, kun je zelfs deze oefening met twee handen tegelijk laten uitvoeren. Voor sommige kinderen is dit een uitdaging.
• Rondjes draaien met de polsen. Ook bij deze oefening kun je weer variëren van alleen de schrijfhand, de niet schrijfhand en beide handen.
• De handen op verschillende plekken op de tafel plaatsen. Hierbij laat je vooral de handen elkaars lijn doorkruisen, dus de linkerhand op de rechterkant van de tafel en de rechterhand op de linkerkant van de tafel. Hiermee oefenen ze het doorkruisen van de middellijn. Dit is belangrijk voor kinderen om te oefenen. Ze leren hiermee namelijk om verbindingen te kunnen bouwen in de hersenen. Uiteindelijk helpt deze vaardigheid ook voor de kinderen om gemakkelijk van links naar rechts te kunnen lezen. Meer informatie hierover vind je op deze site.
• Eén lange rij maken met de kinderen (gezichten dezelfde kant op) en dan schrijven de kinderen, de al bekende letters, op elkaars rug met hun vinger. Degene die vooraan staat, kan bijvoorbeeld op de muur schrijven. Uiteindelijk draait de rij om en schrijft iedereen dus weer op een ander zijn rug.
• Met de vingers ‘piano spelen’ op de tafel.
• Een klap spelletje met de handen, bijvoorbeeld een ritme naklappen. Tussen het klappen door kun je ook oefeningen doen als een rondje draaien met de polsen, of uitbreiden met klappen op je schoot of stampen met de voeten.

Lesdoel bespreken

Belangrijk is om na de warming-up het lesdoel te bespreken met de kinderen. Wat gaan ze vandaag leren? Welke letter? Of waar ligt vandaag de focus op? Bijvoorbeeld op het goed tussen de juiste lijnen schrijven of het schrijven van de juiste hoofdletters.

Wanneer de kinderen weten wat ze gaan leren of waar de leerkracht op gaat letten, kunnen ze zich gerichter richten op hun werk.

Lees ook de blog: Schrijfonderwijs is dat nog wel van onze tijd?

Tijdens de schrijfles

Ik zet regelmatig rustige muziek op tijdens het schrijven. Vaak is dit piano muziek. Ik merk in mijn klas dat dit echt zorgt voor een rustige sfeer. Kinderen zijn hierdoor ook minder geneigd om tussendoor iets te zeggen.

Een leuke tip: op YouTube kun je leuke instrumentale disney muziek vinden. Dit is herkenbaar voor de kinderen en in mijn groep vinden ze het heerlijk om naar deze muziek te luisteren.

Tijdens de schrijfles loop ik als leerkracht constant rond in de klas. Ik help waar nodig met bijvoorbeeld het goed vast houden van hun potlood, het begeleiden van het schrijven van een letter of woord, complimenten geven, enz.

Voor kinderen is het prettig om direct feedback te kunnen krijgen op hun werk en niet pas naderhand te horen wat er misschien de hele les niet helemaal goed is gegaan (bijvoorbeeld de letter ‘k’ die te schuin is geschreven). Dit had een kind dan tijdens de les al kunnen verbeteren als hij/zij de tip gekregen had tijdens het schrijven.

Vaak zorg ik tijdens de schrijfles voor een momentje van reflectie. Iedereen legt zijn potlood neer en stel ik een vraag waardoor de kinderen even gericht kijken naar hun werk. Bijvoorbeeld: ‘Kijk eens welke letter ‘m’ het mooist is geschreven.’ Of ‘lijkt de letter die je net hebt geschreven op de letter die je hiervoor hebt overgetrokken? Waarom wel of niet?’ Dit zorgt ervoor dat de kinderen weer met een focus aan het werk gaan en dat ze weten waarop ze moeten letten.

Na de schrijfles

Na de schrijfles vind ik het belangrijk om klassikaal naar het gemaakte werk te kijken. Is het gelukt om het leerdoel te behalen? Welke letter is het mooist gelukt? Welke had nog iets beter gekund? En waarom is de letter dan niet helemaal goed gegaan?

Regelmatig laat ik dit door de kinderen samen met hun schoudermaatje bekijken. Schoudermaatjes zijn twee kinderen die naast elkaar zitten. Hierdoor leren ze kritisch kijken naar hun eigen werk, maar ook naar het werk van anderen. Ze leren op deze manier ook feedback geven en ontvangen.

Niet iedere les geef ik aan het einde van de les alle kinderen een krul in hun schrift. Ik laat dit soms door de schoudermaatjes doen. Ze bespreken dan samen wat heel goed gelukt is en soms wat een volgende keer beter kan. Daarna mogen ze een krul zetten in elkaars schrift. Ik heb zelf als leerkracht tijdens de les al kunnen observeren wat er goed ging en welke kinderen nog wat moeite hadden met het schrijven.

Regelmatig laat ik de kinderen hun mooiste letter of woord omcirkelen. Ze mogen dan zelf bekijken welk stukje uit hun schrift zij het mooist vinden. De ene keer zetten ze hier (met kleurpotlood) een rondje omheen, de andere keer een bloemetje/hartje/zonnetje/enz.

Tot slot

Tot slot vind ik het belangrijk om positief af te sluiten met een compliment. Als ik de schrijfschriften nakijk, krijgen ze een compliment van mij. De kinderen komen dus één voor één met hun schrift bij mij langs.

Als ze zelf naar hun schrift kijken, geven ze een compliment aan zichzelf of (wanneer ze dit samen met hun schoudermaatje doen) aan de ander. Dit zorgt ervoor dat de kinderen met een trots gevoel de les afsluiten en voor een positieve sfeer in de groep.

Hoe zorg jij voor een hoge betrokkenheid in je schrijfles?