Bij mij (Laura) op school leren wij de kinderen lezen zonder methode. In de eerste periode van groep 3 leren de kinderen alle klanken. Vanaf de tweede periode leren de kinderen o.a. verschillende woordtypen. Om deze doelen te bereiken worden betekenisvolle activiteiten ontworpen. Rond de voorjaarsvakantie is begonnen met het thema ‘Wat bakt de bakker vandaag?’. Na de startactiviteiten zijn samen met de kinderen betekenisvolle (lees)activiteiten bedacht. In deze blog zijn een aantal van deze activiteiten beschreven.

Startactiviteiten

Het is belangrijk dat een startactiviteit pakkend en betekenisvol is. Ook moet het ervoor zorgen dat de kinderen nieuwsgierig worden naar een thema. De eerste startactiviteit was een poppenkast-voorstelling van het boek ‘Een taart voor kleine beer‘. In dit boek van Max Velthuijs bakt varkentje en taart voor de jarige kleine Beer.

De andere vrienden vinden dat er geproefd moet worden voordat je iets weggeeft. Is er nog wel taart over voor kleine Beer? Bij de poppenkastvoorstelling kun je gebruikt maken van afbeeldingen. Het is natuurlijk ook mogelijk om echte materialen te gebruiken. Op deze laatste manier wordt het nog sprekender voor de kinderen.

Na de poppenkastvoorstelling is in de klas verder gesproken over het thema. De kinderen zijn in groepjes in gesprek gegaan over het bakken van een taart. Daarna zijn twee woordvelden opgesteld: Wat weten we al? Wat willen we nog leren? De voorkennis wordt geactiveerd en de leervragen worden opgesteld. Een praatplaat (bijvoorbeeld van Bas) kan de kinderen helpen om op ideeën te komen.

Recepten schrijven en taarten bakken

Naar aanleiding van de startactiviteit en de gesprekken die in de klas ontstonden, hebben de kinderen taarten ontworpen. Hiervan hebben zij ook recepten opgeschreven. Om een goed recept te maken is het belangrijk dat de kinderen weten hoe taarten gebakken worden. Door verschillende recepten en bakboeken klaar te leggen, konden de kinderen op ideeën komen. Zij hebben de recepten gelezen en onderzocht welk recept geschikt was voor hun taart.

Daarna zijn de taarten ook nagemaakt. De kinderen hebben eerst zelf zoutdeeg gemaakt. Hiervoor moesten zij recepten lezen, wegen, gewichten bij elkaar optellen, enzovoort. Zo kwamen verschillende lees- en rekenactiviteiten langs. Met het zoutdeeg hebben zij hun ontworpen taart gemaakt. Na het afbakken is deze ook in de juiste kleuren geschilderd.

De spelhoek inrichten

Door het ontwerpen van de taarten kwamen de kinderen op het volgende idee: een taartenwinkel inrichten. Met de recepten en taarten kon een start gemaakt worden met het inrichten van de spelhoek. In de boeken hebben de kinderen gelezen dat taarten in de koelkast en in de vitrinekast worden bewaard.

Ook moest er een oven gemaakt worden, zodat de taarten in hun spel gebakken konden worden. Met kartonnen dozen en Makedo zijn de kinderen aan de slag gegaan. De taarten zijn daarna tentoongesteld en de keuken is ingericht.

Met een klein groepje kinderen is vervolgens nagedacht over de openingstijden en de prijzen. Wanneer opent de taartenwinkel en wanneer sluit de taartenwinkel? Hoe ziet deze tijd er analoog uit? En hoe digitaal? Wat kost een hele taart en een halve taart? Wat als iemand alleen één taartpunt wil? Ook kan een open en dicht bordje gemaakt worden.

Terwijl de kinderen nog bezig waren met het inrichten van de taartenwinkel, kwam er een ander groepje aan dat een nieuw idee had. In een bakkerij worden niet alleen taarten gebakken, maar ook brood, koekjes, en nog meer. Dit hadden zij gelezen in de boeken. Deze boeken had ik als leerkracht neergelegd om kinderen kennis op te laten doen over het bakken.

De klas is bij elkaar gekomen en samen is dit plan overlegd. De klas stond er achter en ze zijn verder gegaan met het bedenken van ideeën. Want naast het bakken van taarten van brooddeeg, moesten er nu ook broodjes gemaakt worden.
Bij de inrichting heb ik gebruik gemaakt van het themahoek-pakket ‘de bakkerij’.

Samen een naam bedenken voor de bakkerij is een leuke activiteit. Welke ideeën hebben de kinderen? Welk idee krijgt de meeste stemmen? Hier kan een staafgrafiek van gemaakt worden. Bij ons is uiteindelijk gekozen voor ‘Bakkerijland’.

Boeken en leervragen

Een andere startactiviteit was het snuffelen in boeken. Door het snuffelen in boeken raken de kinderen vertrouwd met de (nieuwe, thematische) boeken in de klas. In eerste instantie was dit een informele activiteit. In het midden van de kring lagen verschillende soorten thematische boeken uitgestald: prentenboeken, leesboeken en informatieboeken. De kinderen mochten de boeken pakken en hier lekker in gaan lezen of bladeren. 

In de evaluatiekring hebben de kinderen ervaringen over de boeken gedeeld. Zo weten de kinderen welke boeken er zijn, wat het onderwerp is, welk soort boek het is, enzovoort. Vervolgens hebben we de boeken gezamenlijk opgeruimd. We hebben de boeken gesorteerd op informatieboeken, prentenboeken en Avi-boeken.

Later in de week hebben we dit nog een keer gedaan. Dit keer was er een gerichte activiteit aan gekoppeld. De kinderen kregen de opdracht om op zoek te gaan naar leervragen.  In de boeken hebben de kinderen post-its geplakt. Op deze post-its staat in kernwoorden waar het in het boek over gaat. Zo kan de informatie vlot worden teruggevonden. In de evaluatiekring hebben de kinderen elkaars vragen gedeeld. Samen zijn alle leervragen opgeschreven.

Het beantwoorden van de leervragen kan op allerlei verschillende manieren. Eén van de leervragen van de kinderen was: hoe wordt brood gemaakt? Door het lezen in de boeken en het bekijken van filmmateriaal van Huisje Boompje Beestje zijn we hierachter gekomen. Ook had een leerling een graanmolentje meegenomen, waardoor we het nog beter konden zien. Hierna hebben de kinderen genoteerd hoe brood gemaakt wordt: van tarwe naar brood.

Start van het spel

Als de spelhoek is ingericht, alle benodigde materialen zijn gemaakt en de kinderen voldoende kennis hebben, kan het spel starten. Wanneer in de groep ook een huishoek aanwezig is, kunnen de kinderen vanuit de huishoek naar de bakkerij gaan. De kinderen kunnen een bestelling doorbellen en brood en taart kopen.

De bakkers schrijven de bestellingen op en maken deze in orde. Hiervoor moet gelezen worden. Ook schrijven zij een kassabon en zijn zij dus bezig met rekenen.

Als uitbreiding kunnen de kinderen ook een broodje eten bij het ‘restaurant’ van de bakkerij. Ook hierbij komen dan verschillende lees-, schrijf- en rekenactiviteiten langs.

Andere hoeken

Naast de knutselactiviteiten en spelhoek kunnen ook andere hoeken betrokken worden bij het thema in de klas. In de bouwhoek kan een bakkerij gebouwd worden. De kinderen in mijn groep kwamen ook op het idee om een boerderij en bakkerij te bouwen. Hierin lieten zij zien hoe van tarwe brood wordt gemaakt. Door het lezen van verschillende (informatieve) boeken, zullen de kinderen steeds meer leren over het thema. Hun kennis zullen ze dan toepassen in hun spel.

Niet alleen in de bouwhoek kan het thema terugkomen, ook een speeltafel kan ingezet worden. De kinderen kunnen met materialen, passend bij het thema, een spelverhaal uitspelen. Ze kunnen hierbij hun eigen verhaal bedenken: mensen gaan op bezoek bij de bakker, de bakker bakt een taart, enzovoort.

Ik laat de kinderen vaak foto’s maken van de verschillende scenes van hun spelverhaal. Deze foto’s kunnen geprint worden en onder elkaar geplakt. Daarna kunnen de kinderen hier een verhaal bij schrijven.

En bij dit thema is ook de zandtafel geschikt om toe te voegen: recepten opzoeken, lezen en bakken. De foto’s spreken voor zich.

Excursie

Om extra verdieping aan het spel te geven is het zinvol om met de groep op excursie te gaan naar de bakkerij. Op deze manier wordt het betekenisvoller voor de kinderen. Wat zij in de echte wereld zien, zullen zij in hun spel naspelen. Het uitnodigen van een bakkerij in de klas is ook een optie. De kinderen kunnen dan al hun vragen stellen.

Sinterklaas

Ga je aan de slag rondom de bakker in combinatie met Sinterklaas, dan kun je deze themabundel goed gebruiken. Je vindt hierin uitgewerkte activiteiten en hoekensuggesties die je direct in de klas kunt uitvoeren.

Hoekenwerk

Wil je de overgang van kleuter naar schoolkind verkleinen en aan de slag met spelend leren? Tijdens de cursus ‘Hoekenwerk in groep 3’ krijg je alle ins en outs om hier doelgericht mee aan de slag te gaan.