Wil je aan de slag gaan met ‘bookish play’? In deze blog vertelt Valentina van @boekavonturen hoe je een les anatomie aan het lezen van een informatieboek over het menselijk lichaam kan koppelen. Leuk bij het thema ‘mijn lijf’ of ‘ziek en gezond’. Lees snel verder en laat je inspireren!

Waar zit het hart van mama?
“Mama, weet jij waar je hart zit?”, vraagt Martin, als ik hem van school kom ophalen. “In mijn borstkas?”, zeg ik twijfelend, want dat sluw gezichtje betekent meestal dat er een trick achter zijn vraag zit.

“Welnee mama!”, zegt Martin en hij kijkt vol medelijden naar me (dacht ik al!). “Bij mama’s zitten hun hart meestal in de keel! Wist je zeker niet hé? Dat zei B. vandaag. Haar mama heeft haar hart in de keel, vooral als B. van een hoge glijbaan wil afglijden!”

Ik moest echt moeite doen om niet te lachen.

Op zoek naar een goed boek
Maar nog meer moeite kostte het me om daarna een goed boek te vinden om mijn woorden te bewijzen: bij alle mensen (ook bij mama’s!) zit het hart links in de borstkas. Ik wilde een soort anatomische atlas vinden, met niet te veel tekst en goede duidelijke afbeeldingen, die tegelijkertijd ook niet te realistisch zijn, zodat het niet te eng wordt.

Ik heb het bij de lokale bieb gevraagd en in meerdere boekenwinkels gezocht, maar zonder resultaat. En op een dag kwam ik een geschikt boek bij de Kruidvat tegen, met korting ook nog. Idealer kon niet!

Lees ook de review over het boek ‘Zo werkt mijn lichaam‘. 

Hoe zit het echt?
Dezelfde avond zaten we ‘Mijn eerste junior atlas. Menselijke lichaam‘ samen te bekijken. “Oke, mama, je had gelijk”, gaf hij met een beetje tegenzin toe “Bij deze mevrouw op het plaatje zit haar hart inderdaad niet in de keel! Maar wat zijn al die andere dingen?”

Die mevrouw zat inderdaad vol gepropt: hersenen, amandelen, longen, hart, maag, darmen, verschillende huidlagen, botten….

“En wat is dit dan bijvoorbeeld?”,  vraagt Martin en hij wijst op een afbeelding van de slokdarm.
“Wat denk jij dat het is?” vraag ik nieuwsgierig.

Hij denkt paar minuutjes na en ineens worden zijn oogjes helemaal rond van een spannende ontdekking: “Is dat een binnenkant van een slang?”, zegt hij opgewonden “Iemand heeft hem binnenstebuiten gedraaid!!”

Het voelde eigenlijk slecht om hem teleur te stellen, dat het maar een slokdarm is – de pijp die gewoon ons eten naar de maag leidt. Want een slang die binnenstebuiten gedraaid is – daar zit duidelijk een veel spannender verhaal achter.

Maar een van de taken als ouder of leerkracht is een kind laten zien, dat de wereld om hem heen (of in dit geval – IN hem zelf) ook net zo interessant en spannend kan zijn als het verhaal van die arme slang. Ik ging dus de volgende dag meteen aan de slag.

Het materiaal voorbereiden
Ten eerste vroeg ik mezelf af wat een jongetje van vier jaar interessant zou vinden. Jongens willen graag dingen tasten, voelen, ze willen bewegen, ze hebben ruimte nodig. En, net als vele anderen kinderen, houdt Martin van iets ongewoons doen, wat normaal gesproken nooit gedaan wordt. Daarnaast wil ik graag dat hij boeken juist met iets nieuws, spannends en verrassends gaat associëren.

Zo kwam ik op het idee om een aantal belangrijke menselijke organen “live size” na te maken – net zo groot als ze in het echt zijn. Ik heb de hersenen, hart, longen, milt, lever, slokdarm, maag, blaas en darmen gekozen en ze vervolgens op foam rubber vellen getekend en uitgeknipt.

Daarna heb ik ze met gewone kinderstiften bijgewerkt, zodat ze zo veel mogelijk op de afbeeldingen uit de atlas lijken. In een paar uur was ik klaar. En dat was maar 10% van al het werk, want het belangrijkste deel van bookish play is de activiteit zelf aan een kind “voor te stellen”.

Invitation to play
“Invitation to play” of “uitnodiging om te spelen” – is een manier om activiteiten aan te bieden, waarbij je zelf eigenlijk niet veel hoeft te doen: je zet alle benodigdheden klaar, maar je doet het op een manier die uitnodigend is en de aandacht van een kind meteen trekt. Dit zijn goede voorbeelden van “play invitations”:

Voelen jullie zelf niet de neiging om meteen aan de slag te gaan? Ik in ieder geval wel!
Invitation to play werkt altijd bij Martin. Kinderen zijn nieuwsgierig en daar kunnen we mooi gebruik van maken.

Toen Martin de materialen had opgemerkt, gaf ik hem rustig de tijd om alles te bekijken. Ik liet ook zijn vragen even voorbijgaan. Toen zijn nieuwsgierigheid het toppunt had bereikt, haalde ik een groot vel papier te voorschijn: ongeveer tien A3 vellen aan elkaar geplakt. Ik vroeg hem op het papier te gaan liggen en vervolgens heb ik de omtrek van zijn lichaam getekend (volgens Martin kittelde het enorm).

En daarna vroeg ik hem goed in de atlas te kijken en alle organen op de juiste plaats te zetten.

Hij vond het interessant om te doen, maar kwam op een gegeven moment op een veel beter idee: hij ging liggen en begon alle organen op zichzelf te plaatsen. Waarom heb ik daar toch zelf niet aan gedacht?!

Zo heeft hij bijna een uur gespeeld. En nog steeds kijkt hij regelmatig even in zijn ‘Junior atlas’. Af en toe komt hij naar mij toe om te vragen of ik iets uit het boek wil voorlezen. Ik zie de interesse in zijn ogen – nog een bewijs, dat de weg naar het lezen via het spel ligt.

Een paar dagen later sta ik weer op het schoolplein op Martin te wachten. “MAMA!”, roept hij als hij naar me toe rent. “Ik zei tegen B., dat het hart van mama’s niet in de keel zit!” “Waar zit het dan ook alweer?”, vraag ik. Even kijken of hij het goed heeft onthouden!

“Op de juiste plaats zeker!”, zegt hij en neemt mij bij de hand. “Zo, denk ik, dat is ook een prima antwoord!”

Wil je meer informatie over bookish play? Lees dan de eerste blog van Valentina nog eens terug.