Je bekijkt nu Startactiviteiten: hoe start je een thema?

Startactiviteiten: hoe start je een thema?

Samen een thema opstarten gebeurt door middel van startactiviteiten. Dit is de eerste fase na het plannen van een thema. Het is belangrijk, om tijdens het plannen van een thema, als leerkracht goed na te denken over de startactiviteiten.

De kinderen kunnen zich dan goed oriënteren op een thema en serieuze vragen formuleren. Het thema wordt dan van de kinderen. Wanneer de kinderen zelf enthousiast zijn voor een thema, zal het thema lopen en zullen de kinderen tot leren komen.

Een startactiviteit dient pakkend en betekenisvol te zijn. En moet er ook voor zorgen dat de kinderen nieuwsgierig worden naar een thema. Thema’s kunnen op veel verschillende manieren gestart worden. Bijvoorbeeld door voorwerpen de klas in te halen, een boek te lezen of op excursie te gaan.

In deze blog geef ik een aantal voorbeelden van mogelijke startactiviteiten. Hoe start je een thema?

Voorwerpen de klas in halen

Om een thema te introduceren kunnen voorwerpen de klas in gehaald worden. Dit kunnen voorwerpen zijn waar de kinderen concrete ervaringen mee op kunnen doen. Bij het thema ‘vroeger: toen opa en oma nog klein waren’ kunnen allerlei voorwerpen in de kring liggen die opa en oma vroeger gebruikten. Voor deze opening kan een gast uitgenodigd worden die bekend is met deze voorwerpen of een leerkracht kan zich verkleden als oma.

De voorwerpen worden in de klas neergezet. De kinderen komen de klas binnen en zien deze voorwerpen liggen. Daarna kan de gast hier over vertellen. Of de leerkracht komt, als oma, de klas binnen. Ze is haar spullen kwijt en vraagt zich af of de kinderen deze spullen gezien hebben.

Vervolgens zal een gesprek ontstaan over deze voorwerpen. Wat zijn dit voor voorwerpen? Wat kunnen we met deze voorwerpen doen? De kinderen zullen erachter komen dat zij deze voorwerpen waarschijnlijk niet kennen. Zij zullen echter wel een nieuwsgierige houding aannemen en willen weten waar de voorwerpen voor gebruikt werden.

Geheimzinnige doos

Voorwerpen kunnen in een doos of koffer geplaatst worden. Deze geheimzinnige doos staat in de klas als de kinderen binnen komen. Iedere keer komt er wat uit de doos tevoorschijn. Wat is het? Wat kunnen we er mee doen? De kinderen zullen op ideeën komen en nieuwsgierig zijn naar de rest van de voorwerpen.

Deze startactiviteit kan tijdens verschillende thema’s worden uitgevoerd. Bij het thema ziek zijn kunnen er allerlei doktersspullen in een koffer zitten. Ook kunnen er paasattributen in een grote versierde doos zitten bij het thema Pasen. Deze attributen zouden kunnen uitnodigen tot rangschikken (paasfeest, paasontbijt, lezen over Pasen, enz.).

Brief

De kinderen van groep 3 hebben een brief gehad van de burgemeester. De burgemeester doet onderzoek. Hij wil graag weten welk restaurant bij de kinderen het meest aanspreekt. Hij wil namelijk nadenken over het openen van een nieuw restaurant over een paar jaar. Hiervoor heeft hij de hulp van de kinderen nodig. Wellicht kunnen de kinderen alvast uitproberen welk restaurant het beste aanslaat.

Toneelstuk

Het thema ‘de bakker’ kan geopend worden door middel van een poppenkastvoorstelling. Hiervoor wordt het prentenboek ‘Een taart voor kleine Beer’ gebruikt. In dit boek van Max Velthuijs bakt Varkentje een taart voor de jarige kleine Beer.

De andere vrienden vinden dat er geproefd moet worden voordat je iets weggeeft. Is er nog wel taart over voor kleine Beer? Bij de poppenkastvoorstelling kun je gebruik maken van afbeeldingen. Het is ook mogelijk om echte materialen te gebruiken. Op deze laatste manier wordt het nog sprekender voor de kinderen.

Excursie/uitstapje

Als startactiviteit zou je met de groep ook op excursie kunnen gaan. De kinderen kunnen het thema dan al direct beleven en ervaren. Dichterbij kun je de werkelijkheid niet halen. Zo kun je met de kinderen op bezoek gaan bij een bloemenwinkel.

Ook een wandeling door de buurt is geschikt als start van een thema. In de lente komen zijn in de buurt veel bloembollen te zien, de bomen krijgen weer bladeren en het wordt weer mooier weer. Een mooie ervaring voor de kinderen en ook een start om verder te praten over de bloemen in de lente.

Voorkennis activeren

Naast de eerste startactiviteit om het thema te introduceren, vinden nog meer startactiviteiten plaats. Het is belangrijk dat de kinderen actief met een thema bezig zijn en de voorkennis wordt geactiveerd. Er kan al wat onderzoek gedaan worden om nog meer over het thema te weten te komen en dus een goede start te kunnen maken met het inrichten van bijvoorbeeld de themahoek.

De voorkennis kan geactiveerd worden door de kinderen eerst in tweetallen of kleine groepjes te laten vertellen of noteren wat zij al weten over het onderwerp. Nadat de kinderen in kleine groepjes deze activiteit hebben gedaan, wordt hier klassikaal mee verder gegaan.

Er wordt een woordveld gemaakt: wat weten we al? Dit woordveld wordt gedurende het thema aangevuld . Als dit met een andere kleur gebeurt kunnen de kinderen hun eigen proces ook zien.

Leervragen opstellen

Waarschijnlijk zullen de kinderen met elkaar al best wat weten over het thema. Maar er zullen ook vragen komen. Met de klas worden leervragen opgesteld. Ook kan al nagedacht worden hoe deze vragen worden beantwoord. Er wordt een plan opgesteld. De leervragen worden uitgewerkt en op een vragenwand geplakt: wat willen we nog leren?

Conclusie

In de eerste fase van het thematisch werken worden verschillende startactiviteiten uitgevoerd. Dit om ervoor te zorgen dat de kinderen enthousiast worden voor een thema. Het is dan ook belangrijk dat de activiteiten pakkend en betekenisvol zijn en nieuwsgierigheid opwekken.

Ook zijn de startactiviteiten belangrijk om de voorkennis te activeren en leervragen op te stellen. Door het opstellen van de leervragen en het maken van een plan kan vervolgens de rest van het thema worden vormgegeven.

Wil je de overgang van kleuter naar schoolkind verkleinen en aan de slag met spelend leren? Tijdens de cursus ‘Hoekenwerk in groep 3’ krijg je alle ins en outs om hier doelgericht mee aan de slag te gaan.

Laura Manten

Laura Manten heeft na de pabo de Master EN richting gedragsspecialist afgerond en wil zich graag blijven ontwikkelen. Momenteel is ze leerkracht van groep 3/4. Ze vindt het belangrijk betekenisvol les te geven en houdt zich bezig met spelend leren en werkt met betekenisvolle thema's. Op haar Instagram @juflauramanten deelt ze ideeën rondom deze onderwerpen.

Dit bericht heeft één reactie

  1. Helderweird Gonda

    Beste, ik zoek inspiratie om een thema week “VRIESLAND, kwestie van verkoeling ” te maken over : Volgens het weerbericht belooft het een hete zomer te worden.
    Kan je me tips geven om daar een activiteit voor te organiseren aub.

    Vriendelijke groeten

Geef een reactie