Regelmatig ben ik op Pinterest te vinden en ik volg een aantal buitenlandse leerkrachten. Vaak kom ik dan ook plaatjes tegen van de meest prachtige schoolpleinen. Eigenlijk zijn het niet eens meer echte grijze pleinen, het zijn mooie natuurplekken waar de kinderen mogen spelen. Ik was heel benieuwd of zulke pleinen ook in Nederland te vinden zijn. Na een tijdje googelen kwam ik op een heel aantal sites die groene schoolpleinen willen stimuleren, bijvoorbeeld Groeneschoolpleinen en Onsgroeneschoolplein.

Via een oproepje op Facebook kwam ik ook in contact met Nina van Enckevort. Ze werkt op Kindcentrum Onder de Linde in Hegelsom en het schoolplein heeft een metamorfose ondergaan nadat zij een onderzoek heeft gedaan over het inrichten van het schoolplein als rijke speelleeromgeving. Haar onderzoek kun je hier teruglezen. Ook heeft ze een artikel voor de HJK (december 2014) geschreven.

Waarom hebben jullie een groen schoolplein?
Ons schoolplein is aangepast n.a.v. klachten van ouders, kinderen en teamleden. Deze klachten hadden te maken met het feit dat het een te grijs schoolplein was. In het kader van de Master SEN opleiding Jonge Kind Specialist heb ik onderzoek gedaan naar het inrichten van het schoolplein als rijke speel-leeromgeving. In mijn onderzoek kwam ik tegen dat een afwisselende natuurlijke omgeving positief is op verschillende gebieden. Door een natuurrijke omgeving wordt het spel gevarieerder en fantasierijker. Variatie is hierbij een sleutelwoord.

Gras
Met de aanbevelingen uit het onderzoek zijn we in Hegelsom aan de slag gegaan. Er is een heleboel groen gekomen, maar in overleg met de gemeente is er ook gekozen voor kunstgras als valondergrond onder speeltoestellen.  In eerste instantie waren we hier geen voorstander van omdat kunstgras niet natuurlijk is. Maar bij het aanleggen van een schoolplein is onderhoud een punt waar heel goed over nagedacht moet worden. Achteraf gezien zijn we erg blij met het kunstgras. Kinderen kunnen er snel op zitten omdat het niet koud is. Door de valdemping die eronder ligt, blijft sneeuw lang, mooi liggen wat natuurlijk meteen spel tot gevolg heeft. En in de winter heb je toch een groene uitstraling.

De wadi
Wat erg succesvol is, is de wadi: een droogvallend stroompje. Kinderen kunnen met een handpomp zelf water pompen uit de put. Hier worden met stenen en zand dammen gemaakt, met buizen (pvc: riool/waterleiding).

Planten
De ervaring met planten is dat het erg sterke planten moeten zijn omdat er weinig planten bestand zijn tegen 180 spelende kinderen in het speelkwartier. Wilgen zijn geweldig: sterk, je kunt ze zelf snoeien en er van alles van maken: bij ons hebben we er een tipi van gemaakt en staan ze naast de wadi. Planten waarvan kinderen kunnen eten zijn natuurlijk fantastisch. We hebben nu een paar appelbomen, een perenboom, een kersenboom, frambozen en rode bessen staan. Niet alles is al goed aangekomen. Ieder jaar bekijken we opnieuw wat vervangen of aangevuld moet worden: het is een schoolplein in ontwikkeling. Zo is er een kleine grindbak geplaatst. Hier speelden kinderen erg graag en al snel bleek dat die veel te klein was. Dit jaar hebben we de grindbak aan laten passen aan de stijl van de zandbak

Wat zijn de voordelen van een groen schoolplein?
Er is veel meer en gevarieerder spel mogelijk. Met de inrichting hebben we rekening gehouden met zones en aanbod voor alle leeftijden. Kinderen hebben hierover mee mogen denken en ideeën in mogen dienen. Binnenkort krijgen we en mandschommel. Dit was nog een grote wens van veel kinderen. Doordat er veel meer gespeeld wordt, is het pestgedrag achteruit gegaan: kinderen vervelen zich minder. Pleinwacht wordt als rustiger ervaren door collega’s. Eerst moesten de kleuters op een apart stuk spelen. Nu mag groep 1 t/m 8 door elkaar spelen. Dit verhoogt de betrokkenheid van de kinderen bij elkaar.

Van te voren was er veel onderhoud aan het schoolplein: alles moest altijd netjes zijn, gras moest gemaaid worden en onkruid verwijderd. Dit gebeurde door vrijwilligers en de conciërge. Nu is het schoolplein meer van de kinderen en de ouders geworden. Ieder jaar doen we mee aan de vrijwilligersdagen van het Oranje Fonds. Op vrijdag gaan alle klassen aan de slag met verschillende klussen en op zaterdag pakken we grote klussen samen met ouders aan. Naast deze werkdagen hebben we nog een werkmoment op de laatste zaterdagochtend van de zomervakantie en een werkmoment in november. Elke klas is 1 maand in het schooljaar aan de beurt met het onderhouden van het plein.

Een nadeel is misschien dat zo’n schoolplein nooit af is en dat je iemand nodig hebt die dit wil aansturen. Dit kan een teamlid zijn, maar ik heb ook scholen gezien waar ouders alles aansturen.

Wij willen ook graag een groen schoolplein. Hoe start ik?
Belangrijk is dat alle neuzen dezelfde kant uit staan en iedereen betrokken is bij het schoolplein. Je hebt mensen nodig die zich in willen zetten. Daarnaast heb je een uitvoerder nodig voor grote onderdelen, zoals bijvoorbeeld de bestrating en die mee wil denken en kan samen werken met vrijwilligers. Jeroen Weijmans en Carlos Hermans konden dit erg goed. Jeroen Weijmans is één van de hoveniers die aangesloten is bij Jantje Beton en die je kunt kiezen als je (een grote) subsidie krijgt van hen.

Is een groen schoolplein specifiek bedoeld voor het jonge kind? 
Naar mijn mening is een schoolplein voor alle kinderen. Wij zijn een kindcentrum waar kinderen terecht kunnen van 0 – 13 jaar. Hiermee is rekening gehouden in het ontwerp. Er zijn twee gedeeltes specifiek voor de 0-4 jarigen. Hier staat een hekje omheen. Dit heeft te maken met richtlijnen vanuit de GGD. Meestal spelen de 0-4 jarigen op het hele schoolplein, maar de mogelijkheid om naar een beschermd gedeelte te gaan, moet er zijn. Aan ons schoolplein zijn openbaarheidsafspraken verbonden en na schooltijd komen er ook nog oudere kinderen spelen. Sinds ons schoolplein veranderd is, wordt er veel meer gespeeld buiten schooltijd.

Nog meer inspiratie opdoen? Bekijk dan ook het schoolplein van Annet Nikkels. 

Ontzettend bedankt Nina dat je ons wilde vertellen over het schoolplein. Het ziet er echt prachtig uit en je ziet de kinderen ook met veel plezier buitenspelen! Ik denk dat het vele van ons weer inspireert om ook over het schoolplein na te denken.

De foto’s zijn gemaakt door Nina van Enckevort en mogen niet zonder toestemming voor andere doeleinden worden gebruikt.