Je bekijkt nu Waarom reflecteren op je eigen handelen?

Waarom reflecteren op je eigen handelen?

Vorige week deelde ik informatie uit verschillende onderzoeken over het belang van een goede leerkracht-relatie. Als leerkrachten zouden we niet alleen naar onze leerlingen moeten kijken, maar ook ons eigen handelen kritisch onder de loep moeten nemen. Ook jij hebt namelijk een aandeel in de relatie met een leerling. Maar waarom zou je dat doen, reflecteren op je eigen handelen?

Waar komt gedrag vandaan?
Er bestaan verschillende verklaringen voor gedrag dat leerlingen vertonen. Mijn visie sluit het beste aan bij het transactioneel model (Pameijer et al., 2011). Dit sluit namelijk goed aan bij het handelingsgericht werken.

Volgens dit model beïnvloeden kindkenmerken en de omgeving elkaar, maar worden zij ook zelf beïnvloed waarbij beiden veranderen als gevolg van de interactie. Dit betekent dat het gedrag van de leerling invloed heeft op de leerkracht, maar ook dat het gedrag van de leerkracht van invloed is op de leerlingen.

Waarom reflecteren op je eigen handelen?

Hoe vaak reflecteren we eigenlijk?
Uit een Amerikaans onderzoek (Ysseldyke, Algozzine & Thurlow, 2000) blijkt dat maar 1% van de leerkrachten problemen van de leerling toeschrijven aan het eigen functioneren en deskundigheid. De rest wordt dus toegeschreven aan de leerling of omgeving.

Een nadeel hiervan is dat bij de leerkrachten snel een gevoel van onmacht kan worden ervaren (Jeninga, 2008). De situatie van de leerling kan de leerkracht niet veranderen, dus de kans op een eventuele verandering in de interactie is klein. Reflecteert de leerkracht op het eigen gedrag, dan is de kans op verandering in de interactie groter. Het eigen gedrag kan de leerkracht namelijk wel veranderen.

Als een leerkracht in gedachten op zoek gaat naar factoren die met de oorzaak van het gedrag samenhangen, dan attribueert hij. Hierbij kan onderscheid worden gemaakt tussen externe en interne attributies. Bij externe attributie worden kenmerken van de leerling, bijvoorbeeld lage intelligentie of thuissituatie als de oorzaak van het probleem genoemd Bij interne attributie kan de leerkracht zichzelf vragen stellen als: “Wat is mijn aandeel?” of “Waarom doe ik dit?”.

Wanneer leerkrachten zich bewust zijn van hun eigen handelen, dan zouden problemen kunnen worden voorkomen of begrensd. Probleemdenken wordt dan omgezet in veranderingsdenken. De leerkracht krijgt meer zicht op eigen patronen en kan er zelf voor kiezen of hij deze patronen wil veranderen of vasthouden.

Door gebruik te maken van beschikbare reflectie-instrumenten krijgt de leerkracht zicht op hoe de interacties met een leerling beleefd worden. In een volgende blog bespreek ik twee reflectie-instrumenten waarmee de leerkracht zijn aandeel in een situatie kan bekijken.

Ik ben benieuwd; reflecteer jij weleens op je eigen handelen? Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van een gedragsprobleem?

BewarenBewaren

BewarenBewaren

Linda Willemsen

Linda Willemsen is het gezicht achter klasvanjuflinda.nl en zet zich in voor spelenderwijs ontdekken en leren. Daarnaast houdt ze zich bezig met auteurswerk en zorgt sinds oktober 2018 met veel liefde voor haar babydochter.

Geef een reactie