Van 1 tot en met 8 april vindt de NVA Autismeweek 2017 plaats. In deze week vraagt de Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) aandacht voor de ongeveer 190.000 mensen met autisme in ons land. Ook bij jou in de klas kan een kind met ASS zitten.

Het is belangrijk dat je als leerkracht eventuele kenmerken kan herkennen. Op dit moment zijn er veel volwassenen, en met name ouderen, die pas op zeer late leeftijd een diagnose hebben gekregen – vaak na jarenlange worsteling met uiteenlopende problemen.

In deze blog vertel ik je er graag meer over.

Vertraagde ontwikkeling
Al heel wat jaren wordt er onderzoek gedaan naar autisme, toch blijft het een moeilijk te doorgronden stoornis . Door de geschiedenis heen zijn er een aantal belangrijke veranderingen geweest. In de jaren tachtig werd aangetoond dat er bij autisme sprake kan zijn van erfelijkheid .

Niet de opvoeding van de ouders, maar de genen zijn van invloed. Vandaag de dag wordt autisme door de meesten nog steeds gezien als een defect en zijn de behandelingen gericht op het ermee leren omgaan.

Toch vindt er langzaamaan een derde revolutie plaats. ASS begint steeds meer gezien te worden als een vertraagde ontwikkeling.

Lees mijn blog over ‘vertraagde ontwikkeling bij ASS-leerlingen‘.

Contact maken
Volgens de theorie van MAS1P (Delfos, 2002) doorlopen kinderen met ASS dezelfde fasen als andere kinderen, maar dan vertraagd, extreem vertraagd of versneld. Door deze bijzondere ontwikkeling en een groot scala aan mentale leeftijden krijgen kinderen met autisme vaak niet de ondersteuning die ze op dat moment nodig hebben.

Een handig boek dat autisme ziet als een vertraagde en/of versnelde ontwikkeling is ‘Autisme vanuit een ontwikkelingsperspectief‘ van Martine Delfos.

Het allerbelangrijkste probleem bij autisme is het inschatten van de sociale omgang, want dit veroorzaakt moeilijkheden in de communicatie en een gebrek aan verbeelding. Kinderen met ASS communiceren vooral vanuit ‘ik’.

Ze zullen vooral gericht zijn op hun eigen verhaal en hierdoor is er minder sprake van wederkerigheid. Dit komt omdat ze een vertraagd ontwikkelend socioschema hebben, ze beseffen nog niet goed dat er een verschil is tussen henzelf en de ander (Delfos, 2013).

Een gevolg hiervan is dat ze moeite kunnen hebben met het gebruik van de woorden ‘ik’ en ‘jij’. Door hun beperkte Theory of mind (TOM) begrijpen ze het gedrag van mensen om hen heen niet goed.

Lees mijn blog over ‘Hoe maken kinderen met ASS contact?‘

Overige communicatieproblemen
Er zijn verschillende problemen die kinderen met ASS in de communicatie kunnen ondervinden. Kinderen met ASS vinden het lastig om hoofd- en bijzaken te scheiden.

Voor de leerkracht betekent dit dat hij kort, bondig en stellig moet zijn. De kinderen zijn vaak wel sterk in het onthouden van beelden, de leerkracht kan hiervan gebruik maken door dingen te visualiseren.

Sommige kinderen met ASS praten erg veel en weten niet goed wanneer ze moeten stoppen. Ook vinden sommigen het lastig om te relativeren. Emotionele banden of ongeschreven afspraken zijn heel vaag voor kinderen met ASS.

Hierdoor kan het kind onbewust anderen kwetsen of zichzelf voor gek zetten. Ze voelen niet goed aan wat gepast of ongepast gedrag is en in welke context bepaalde informatie kan worden gegeven.

Lees mijn blog over ‘begrijpen van communicatie door ASS-leerlingen‘ voor meer informatie en concrete tips.

Ervaringen van ouders
Via Social Media deed ik een oproep aan leerkrachten/ouders met een kind met Asperger. (De term Asperger wordt overigens niet meer gebruikt.) Ik kan natuurlijk wel een verhaal vanuit de theorie vertellen, maar veel interessanter is het om ervaringen uit de praktijk te horen.

Marjolein (36) is getrouwd en woont samen met haar man (36) in Oosterbeek. Ze hebben drie kinderen Lasse (8), Benthe (4) en Sven (1). Lasse is de oudste en heeft het syndroom van Asperger. Lees hier haar verhaal.

Het gezin van Marieke (1967) bestaat uit Gijsbert (1965), Wouter (2002) en Floris (2004). Marieke is zelfstandig HR-adviseur/loopbaancoach en Gijsbert werkt bij een Amerikaans softwarebedrijf als Product Manager. Wouter zit op de middelbare school en Floris in groep 6. Wouter heeft het syndroom van Asperger. Lees hier haar verhaal. 

Mijn leestips
Een heel fijn boek met heel veel informatie over communicatie bij kinderen met ASS is ‘Geef me de 5‘ van Colette de Bruin. Een ander interressant boek over communicatie met kinderen in het algemeen is ‘Luister je wel naar mij‘ van Martine Delfos.